Kalendarium dziejów Świdnicy (od 1741 r. do poł. 1945 r.). Część III – od 1890 r. do poł. 1945 r.

1890
III
Na działce budowlanej (przy obecnym pl. Jana Pawła II) zakupionej w 1865 r. przez siostry elżbietanki rozpoczęto budowę katolickiego szpitala św. Elżbiety. Prace prowadził mistrz murarski Grunwald i zakończył je w sierpniu 1891 r. W styczniu 1892 r. zostali przyjęci pierwsi pacjenci. Później budynek ten nosił nazwę domu św. Jerzego (Georgshaus).

– Stopa procentowa w Miejskiej Kasie Oszczędnościowej wynosiła 3% i zmniejszyła się o 1% w stosunku do lat siedemdziesiątych.
– Partia Centrum powołuje w Świdnicy stały ośrodek organizacyjny.
– Budynek dawnego więzienia miejskiego (das uralte Gefängnis der Stadt) przy ul. Budowlanej sprzedano w prywatne ręce (budynek ten już nie istnieje).

1891
14 III
W średniej szkole żeńskiej wprowadzono dodatkowo: historię niemieckiej literatury i sztuki, historię najnowszą, historię literatury francuskiej wraz z konwersacją.
2 VIII
Śmierć nadburmistrza Świdnicy Gustava Ludwiga Glubrechta (jego imieniem nazwano dzisiejszą ul. Jagiellońską).
18 VIII
Oddanie do użytku wzniesionego przez ewangelików przy ul. S. Żeromskiego 14 gmachu Herberge zur Heimat. W budynku tym mieszkali czeladnicy, znajdowała się restauracja oraz organizowano zebrania.
1 XII
Otwarcie nowej rzeźni przy obecnej ul. Rzeźniczej. Już w pierwszym kwartale działalności ubito tu 4356 sztuk zwierząt hodowlanych.

– Na początku roku miasto liczyło 25 000 mieszkańców.
– Gazety świdnickie zamieściły cykl artykułów poświęconych gruźlicy. W tym okresie dr Richard Pfeiffer (urodzony w Zdunach k. Krotoszyna, przez pewien czas uczeń świdnickiego gimnazjum) był asystentem i współpracownikiem odkrywcy prątka gruźlicy, doktora Roberta Kocha.

1892
6 I
Właściciele domów i posesji zakładają spółkę zajmującą się wywozem śmieci i nieczystości. Kapitał zakładowy – 17 000 marek. Zakontraktowano dostawę fekaliów dla rolnictwa.
II
Na terenie dzisiejszego parku przy ul. Armii Krajowej, w rejonie tzw. wieżyczki i na obszarze przyległym, rozpoczęto przygotowania do wielkiej wystawy przemysłowo-rzemieślniczej. Zatrudniono ok. 600 osób.
2 V
W Kleinburgu, obecnie Borek – dzielnica Wrocławia, urodził się baron Manfred von Richthofen – słynny pilot z okresu I wojny światowej (tzw. „czerwony baron”). W 1901 r. wraz z rodzicami przeniósł się do Świdnicy, gdzie zamieszkał w willi przy ul. W. Sikorskiego 19. W czasie I wojny Richthofen zestrzelił 80 samolotów (najwięcej spośród wszystkich pilotów). Zginął 21 IV 1918 r. Obecnie jest pochowany w Wiesbaden w Niemczech.
15 VII
Otwarcie przez nadprezydenta prowincji śląskiej Otto Theodora von Seydewitza wystawy przemysłowo-rzemieślniczej. Na terenie o powierzchni 7,65 ha wzniesiono 27 pawilonów. Szczególnie interesujący był pawilon elektrotechniczny, podczas targów uruchomiono pierwszą na Śląsku kolejkę elektryczną. Łącznie udział wzięło 550 wystawców z różnych rejonów Niemiec. Przyznano 22 medale złote, 99 srebrnych, 192 brązowe i 201 wyróżnień. Wystawa trwała do 2 X 1892 r.
20 IX
Zmarł w wieku 77 lat dr Friedrich Julius Schmidt, historyk, profesor gimnazjum, autor dwutomowej pracy pt. Geschichte der Stadt Schweidnitz doprowadzonej do lat czterdziestych XIX w. Schmidt urodził się w 1816 r. we Wrocławiu.
12 XII
W Świdnicy powstał Urząd Telefoniczny.

– Bardzo późna wiosna, jeszcze w marcu duże mrozy i śniegi, wyjątkowo zimny maj.
– Powiększenie ogrodu Braukommune (Wspólnoty Browarnej) w kierunku zachodnim (przy dziś. pl. Grunwaldzkim) i wybudowanie pomieszczenia dla orkiestry.

1893
VII
Władze miejskie poinformowały robotników, że po zakończeniu rozbiórki fortyfikacji nie ma widoków na dalsze zatrudnienie.
27 VIII
W Zakładzie Poprawczym przy ul. Sprzymierzeńców poświęcono kaplicę. Zbudowano ją z rozebranych elementów z głównego budynku wystawienniczego znajdującego się na Wystawie Przemysłu i Rzemiosła w 1892 r.

– Rozpoczęcie renowacji kościoła pw. św. Stanisława i św. Wacława. Do 1896 r. odnowiono m.in. fasadę i wieżę.
– Początek zakładania sieci telefonicznej.
– Socjaldemokraci tworzą w Świdnicy stałą komórkę organizacyjną.
– Hermann Dittrich założył wytwórnię pianin. Początkowo firma ta znajdowała się przy dzisiejszej ul. K. Pułaskiego 44, a następnie w różnych miejscach w mieście. W końcowym okresie istnienia – przy ulicy W. Sikorskiego 11.
– Magistrat przeprowadził konsultacje ankietowe na temat zastosowania elektryczności jako źródła oświetlenia i energii w zakładach przemysłowych.
– Dr Hans Moeller (ginekolog) otworzył prywatną lecznicę położniczą i chorób kobiecych. Mieściła się ona przy pl. św. Małgorzaty 2. Nosiła nazwę Quisisana (tzn. tu się zdrowieje).

1894
1 V
Ponad stu robotników zgromadzonych w robotniczym kasynie przy fabryce kleju na Przedmieściu Kleczkowskim obchodziło po raz pierwszy Święto Pracy. Wysłuchano wystąpienia redaktora bielawskiego czasopisma „Proletariusz” Feldmanna, uchwalono rezolucję deklarującą solidarność z międzynarodowym ruchem robotniczym.
20 V
W Strzelcach Świdnickich urodziła się Dorothea von Philipsborn, rzeźbiarka niemiecka zamieszkała tamże do 1946 r. Zmarła 31 VIII 1971 r. Stojący obecnie w parku Centralnym pomnik kowala Wielanda jest jej dziełem (pierwotnie stał na pl. Grunwladzkim).
11 VII
Stowarzyszenie niemiecko-socjalistyczne o antysemickiej orientacji zorganizowało w sali wspólnoty browarnej zebranie o nacjonalistycznym charakterze. Obecni na sali socjaldemokraci zaczęli wznosić wiwaty na cześć międzynarodowej socjaldemokracji, a następnie opuścili spotkanie. Na zewnątrz protestowali jeszcze głośnymi okrzykami i gwizdami, co spowodowało interwencję policji.
16 X
Powstał społeczny komitet dla zorganizowania biblioteki publicznej.
22 XI
Towarzystwo Operowo-Operetkowe z Berlina wystawiło w świdnickim teatrze Sztygara austriackiego kompozytora Carla Zellera.

– Rozpoczęto akcję gromadzenia środków na budowę przytułku dla nieuleczalnie chorych.
– W pierwszym kwartale Stowarzyszenie przeciw Żebractwu wydało w swoim punkcie żywienia 387 kolacji po 15 fenigów, 413 bonów obiadowych po 20 fenigów i 781 kart noclegowych po 25 fenigów.
– Społeczny komitet modernizacji teatru wyposażył kosztem 3053 marek loże i parter w samouchylające się fotele.
– Powszechny lęk budził groźny przestępca czeski Kögler pojawiający się rzekomo raz po raz w regionie świdnickim, nieuchwytny mimo wysokiej nagrody wyznaczonej za jego głowę. Później okazało się, że w tym czasie służył w Legii Cudzoziemskiej w Algierze.
– Pozłocenie gałki i chorągiewki na wieży kościoła pw. św. Stanisława i św. Wacława.

1895
23 V
Rozpoczęcie wytyczania linii kolejowej Świdnica–Strzeblów.
30 VII
W Świdnicy obradowała uroczysta sesja Śląskiego Towarzystwa Kultury Ojczystej (Schlesische Gesellschaft für vaterländische Kultur). Przybyło 70 gości z wrocławskiego ośrodka naukowego, m.in. wybitny lekarz Jan Mikulicz-Radecki (mieszkał on w Pełcznicy k. Świebodzic).
20 X
Otwarcie biblioteki publicznej liczącej 5 tys. tomów, pochodzących głównie z darów. Początkowo biblioteka mieściła się w kamienicy Rynek 15, a następnie Rynek 4. Książki wypożyczano za niewielką opłatą.
5 XI
Omówienie warunków powstania w Świdnicy filii Banku Rzeszy.

– W Berlinie urodził się Wolfgang von Websky (zm. 1992 r.). Jego rodzina posiadała m.in. majątek w Makowicach k. Świdnicy. Websky był uczniem gimnazjum w Świdnicy. Jego artystyczne uzdolnienia zadecydowały o tym, że został artystą malarzem (studia we Wrocławiu i w Berlinie). Na początku 1945 r. był komendantem wojennym Świdnicy.

– Magistrat prowadził rozmowy z zarządem gminy Kraszowice o włączeniu do miasta części jej obszaru, na której znalazły się częściowo wodociągi miejskie i parę fabryk (15,41 ha).
– Ceny zbóż za 100 kg: pszenica 12,40–14,30 marek, żyto 10,80–11,40 marek, jęczmień 8,50–13,80 marek, owies 9,80–11,30 marek, groch 10,50–13,50 marek.
– Rozważano zbudowanie elektrycznej linii tramwajowej Świdnica–Wałbrzych–Świebodzice– Świdnica.
– Przy dworcu Świdnica Miasto wybudowano Hotel Thamm (od 1915 r. nosił nazwę Hindenburghof). 17 II 1945 r. został zniszczony podczas radzieckiego nalotu na Świdnicę.

1896
7 VIII
Rozpoczęcie prac przy budowie koszar dla pułku piechoty przy ul. Armii Krajowej (obecnie tzw. czerwone koszary, naprzeciw dawnego niemieckiego cmentarza garnizonowego). Do końca listopada wybudowano w stanie surowym siedem budynków. Postawiono je na koszt miasta i były one wynajmowane armii za opłatą. Wcześniej w tym miejscu znajdował się targ bydlęcy i plac ćwiczeń dla wojska. Po I wojnie światowej większość budynków koszarowych była czasowo wykorzystywana jako mieszkania.

– Przy ul. S. Żeromskiego 8 powstał prywatny szpital okulistyczny dr. Karla Sajdaka.

1897
18 V
Izba poselska zatwierdziła koszt budowy linii kolejowej Świdnica – Jedlina Zdrój w kwocie 3 660 000 marek (przeciętnie 151 tys. marek na 1 km).
V
W maju odbył się ostatni targ bydlęcy na małym placu ćwiczeń przy ul. Armii Krajowej. Następne targi odbywały się na części terenu dawnego fortu Wodnego.
22 VII
Zmarł bardzo zasłużony dla Świdnicy ksiądz proboszcz Hugo Simon (ur. 27 VI 1828 r. w Berlinie).

IX
Przyjęto projekt magistratu, by pożyczyć 2 520 000 marek z funduszów Prowincjonalnego Zaopatrzenia Emerytów i Rencistów, spłacane ratalnie, oprocentowane na 3,5% + 1% amortyzacji. Ze środków tych miano przeznaczyć: 1 608 000 marek na budowę koszar (kompleksy m.in. przy ul. Armii Krajowej i B. Głowackiego oraz przy ul. Saperów); 237 000 marek na bruki i kanalizację; 35 000 marek na rozbudowę gazowni; 150 000 marek na budowę linii kolejowej Świdnica – Strzeblów, 50 000 marek na budowę linii kolejowej Świdnica – Jedlina Zdrój; 50 000 marek na budowę ulic dojazdowych do wznoszonego dworca Świdnica Przedmieście (Bahnhof Niederstadt); 23 000 marek na poszerzenie mostu na dziś. ul. Westerplatte; 33 000 marek na wybrukowanie prawobrzeżnej części tejże ulicy, 100 000 marek na budowę katolickiej szkoły żeńskiej i sali gimnastycznej przy dziś. ul. Równej; 32 000 marek na łaźnię miejską; 60 000 marek na budowę siedziby straży pożarnej; 89 000 marek na przebudowę i brukowanie kilku ulic i 53 700 marek na rozbudowę kanalizacji.
15 IX
Rozpoczęto budowę stacji kolejowej Świdnica Przedmieście. Nie był to jednak obecny dworzec, lecz niewielki parterowy budynek stojący do niedawna przy nim. Stawianie do dziś zachowanego obiektu rozpoczęto dopiero w 1903 r. (prace prowadziły świdnickie firmy Ripprich i Juppe). Stolarka do niego powstała w świdnickiej fabryce mebli Hugo Wernera.

– Szpital ewangelicki Bethania przyjął 862 pacjentów, katolicki św. Elżbiety – 445.
– Szacunkowy koszt budowy linii kolejowej Strzeblów – Świdnica obliczono na 1 853 000 marek.
– Dochód miasta i 33 gmin z podatków i czynszów kościelnych wyniósł w skali roku 32 tys. marek, co stanowiło 15% wpływów miejskich.
– Powstanie w Świdnicy fabryki Elektritzitätszählerfabrik H. Arona (jako filii firmy z Berlina – Charlottenburga). Początkowo zakład mieścił się przy ul. Bolesława Chrobrego 3. W 1902 r. (1903?) przeniesiono go do obiektów przy ul. W. Łukasińskiego, gdzie wzniesiono własny budynek fabryczny. W 1933 r. zmieniono nazwę na Heliowatt-Werke. Zakład ten był w pierwszej połowie XX w. najszybciej rozwijającym się przedsiębiorstwem w mieście. W połowie lat trzydziestych pracowało w nim ponad 2000 osób. Fabryka słynęła z produkcji liczników elektrycznych oraz radioodbiorników Nora.
– W mieście powstała pierwsza szkoła muzyczna kształcąca uzdolnioną młodzież.

1898
26 VI
Przy ul. Pionierów Ziemi Świdnickiej 10 chirurg dr Hermann Hoffmann otworzył prywatny szpital chirurgiczny.
15 VIII
O 5.25 rano odjechał z dworca Świdnica Przedmieście pierwszy pociąg do Strzeblowa. Świdnica otrzymała bezpośrednie połączenie z Wrocławiem przez Sobótkę.
28 VIII
W parku przy ul. W. Sikorskiego, na tzw. Cesarskim Placu, odsłonięto piaskowcowy obelisk poświęcony niemieckim cesarzom: Wilhelmowi I oraz Fryderykowi III. Prace zostały wykonane przez świdnickiego rzeźbiarza Rudolfa Schirmera. Pomnik rozebrano w 1941 r.
1 XI
W Świdnicy zmarł piszący gwarą śląską poeta Max Heinzel. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim przy ul. W. Łukasińskiego.
23 XI
Według przeprowadzonego spisu miasto liczyło 28 048 mieszkańców, w tym 25 410 cywilów, 2418 wojskowych i 220 osób nie mających pruskiej przynależności państwowej. W mieście zamieszkiwało 15 818 ewangelików, 9553 katolików, 56 chrześcijan innych wyznań i 183 żydów.
24 XI
Przemianowano Bystrzycę Polską (Polnisch Weistritz) na Bystrzycę Dolną (Nieder Weistritz).

– Płace nauczycieli: dyrektor 1800 marek wynagrodzenia podstawowego + możliwe 9 awansów stażowych po 160 marek + 400 marek dodatku mieszkaniowego; nauczyciel – uposażenie podstawowe: 1200 marek + dodatek stażowy jw + dodatek mieszkaniowy 300 marek; nauczycielka – uposażenie podstawowe: 900 marek + dod. staż. jw. + dod. mieszk. 240 marek; nauczycielka gimnastyki i prac ręcznych – uposażenie podstawowe: 750 marek + możliwość 9 awansów stażowych po 80 marek + dod. mieszk. 200 marek. Najwyższe uposażenie nauczyciela szkoły elementarnej mogło zatem sięgać 3000 marek.
– Rozpoczęto renowacje wnętrz kościoła pw. św. Stanisława i św. Wacława. Nadzór nad pracami pełnił artysta malarz Josef Langer. Prace trwały przez wiele lat i dopiero w dniu 5 VII 1909 r. uroczyście poświęcono odremontowany kościół.
– Budowa przejścia dla pieszych pod torami na ul. Wałbrzyskiej.
– Wybory do Reichstagu wygrał znów kandydat konserwatystów, baron von Richthofen (z Goczałkowa Górnego). Na kolejnych miejscach znaleźli się przedstawiciele socjalistów i Wolnej Partii Ludowej.
– W przybudówce znajdującej się przy kościele garnizonowym urządzono posterunek policji (Polizei Inspektion).

1899
1 IV
Wyodrębnienie Świdnicy ze struktur powiatowych jako powiatu miejskiego.
29 X
Odsłonięcie na skwerze pomiędzy ulicami Zamkową i Muzealną pomnika z brązu feldmarszałka Helmuta von Moltke (wg projektu Ernesta Segera). Od 1867 Moltke mieszkał w Krzyżowej k. Świdnicy. Cesarz Wilhelm II zgodził się przeznaczyć na wykonanie pomnika 1000 kg brązu ze zdobytych dział.
X
Zakończono budowę obiektów straży pożarnej przy dzisiejszej al. Niepodległości 8–10 (na terenie tzw. Kreuz-Geisler-Gut).

– Na początku roku świdnickie szkoły zatrudniały 53 nauczycieli i 20 nauczycielek.
– Rozpoczęcie budowy koszar (tzw. Bolkokaserne) dla pułku artylerii polowej przy ul. Saperów (obecnie w tym miejscu m.in. Gimnazjum nr 3). Poza budynkiem mieszkalnym dla żołnierzy powstały m.in.: trzy stajnie, remiza dla dział oraz wozownia. W dniu 8 IX 1900 r. zawieszono na koszarach wiechę jako znak zakończenia budowy. W czasie I wojny światowej w niektórych obiektach koszarowych urządzono lazaret dla koni.
– Konserwatyści powołują w Świdnicy swe stałe struktury organizacyjne.

1900
1 I
Uroczyście obchodzono przełom stuleci.
I
Miasto osiągnęło liczbę 28 439 mieszkańców.
3 IX
Otwarcie łaźni miejskiej przy dzisiejszym pl. Ludowym 5.
7 X
Odsłonięcie w parku przy ul. W. Sikorskiego pomnika Maxa Heinzla. Pomnik wykonał wrocławski rzeźbiarz Kiesewalter.

– Z przejazdów koleją w skali roku skorzystało około 550 000 osób.
– Braki w zaopatrzeniu miasta w węgiel spowodowały jego wysokie ceny (1 cetnar 75–80 fen., a po unormowaniu sytuacji 53–60 fen.).
– Władze miejskie podjęły uchwałę o obowiązkowym dokształcaniu młodzieży do 18 roku życia. Umożliwiało to kilka szkół zawodowych istniejących w mieście. Ponadto obywatelem miasta nie mógł być analfabeta.

1901
3 IX
Miasto zakupiło sikawkę parową, która w ciągu minuty mogła wyrzucić 1250 litrów wody na wysokość 40–50 m.

– W parafii ewangelickiej udzielono 214 ślubów, ochrzczono 925 dzieci, pochowano 870 osób.
– Wybudowano drugą salę gimnastyczną w mieście (obecna sala gimnastyczna II Liceum Ogólnokształcącego).
– Uruchomienie Urzędu Pocztowego w budynku stojącym na rogu ulic Westerplatte i Zygmuntowskiej. Urząd funkcjonował w tym miejscu do 1921 r.

1902
6 II
Zmarł bardzo zasłużony dla rozwoju Świdnicy nadburmistrz Rudolf Thiele (urodzony w 1842 r. w Berlinie). Jego imieniem nazwano dzisiejszą ul. Boczną.
15 III
Przekazanie do użytku gmachu świdnickiego oddziału Banku Rzeszy (obecnie budynek Banku Zachodniego WBK S.A.). Budynek projektował Max Hasak. Bank obejmował swą działalnością, oprócz miasta Świdnicy, powiaty: świdnicki, strzegomski, wałbrzyski, dzierżoniowski, ząbkowicki, niemczański, noworudzki, kłodzki i bystrzycki. Obroty wyniosły w 1901 r. 509 mln marek.
IV
Rozpoczęto budowę linii kolejowej do Jedliny Zdroju.
2 VII
W Jeleniej Górze zmarł urodzony 8 III 1824 r. we Wrocławiu Adolf Kessel. Był on przemysłowcem i m.in. współzałożycielem Towarzystwa Akcyjnego Budowy Lokomotyw, którego został generalnym dyrektorem. Kessel zapisał swój majątek w wysokości 3 526 400 marek w złocie na stworzenie ośrodka kształcenia dzieci tkaczy-chałupników. Ośrodek ten zgodnie z jego wolą miał zostać zlokalizowany w Świdnicy.

– Nadbudowanie wieży wodociągowej przy ul. Nauczycielskiej. W maju 1903 r. oddano do użytku zamontowany na jej szczycie nowy zbiornik na wodę o pojemności 500 m3.
– Wybudowanie stalowego, nitowanego mostu na Bystrzycy w ciągu ul. Wrocławskiej. Nosił on nazwę Styriusbrücke (od nazwiska siedemnastowiecznego właściciela pobliskiego młyna przy obecnej ul. Wrocławskiej 80).

1903
25 V
Wybory do Reichstagu wygrał kandydat konserwatystów, baron von Richthofen (13 474 głosów).
21 VII
Przy ul. Zamkowej oddano do użytku nowy budynek mieszczący Miejską Kasę Oszczędności oraz Urząd Stanu Cywilnego. Dziś obiekt ten zajmuje Prokuratura Rejonowa.
7 X
Rozpoczęto budowę nowego dworca kolejowego w centrum miasta (dzisiejszy dworzec Świdnica Miasto). Jego koszt miał wynieść 600 tys. marek. Budowę zakończono w 1905 r.
12 X
Oddano do użytku żeńską ewangelicką szkołę elementarną przy dzisiejszej ul. Równej (stara część). Później szkoła została rozbudowana i otrzymała nazwę Pestalozzischule. Pod koniec drugiej wojny światowej w budynku tym mieścił się rezerwowy szpital wojskowy. Dziś w gmachu znajduje się II Liceum Ogólnokształcące.

– Duży urodzaj; z jednego hektara przeciętnie zbierano: pszenicy ozimej – 2022 kg, jarej – 2304 kg, żyta ozimego – 1607 kg, jarego – 1023 kg, jęczmienia – 1988 kg, owsa – 1837 kg, ziemniaków – 13 016 kg, siana z koniczyny – 5200 kg, siana łąkowego – 4056 kg.
– Powódź w mieście.

1904
IV
Liczba mieszkańców Świdnicy przekroczyła 30 000 osób.
1 X
Otwarcie linii kolejowej do Jedliny Zdroju.

– Założenie nowego cmentarza ewangelickiego (po wschodniej stronie drogi prowadzącej w kierunku Żarowa). Obecnie znajduje się tam park. Nieprawdą jest, że na cmentarzu tym chowano osoby zmarłe na cholerę.
– Wielka susza spowodowała duże straty w rolnictwie.
– Odsłonięcie pomnika kanclerza Niemiec Otto von Bismarcka (wg projektu prof. Bärwalda). Pomnik wykonano z brązu.

1905
26 X
Uchwalono budowę elektrowni, jej koszt miał wynosić 350 000 marek.

– Związek Oszczędnościowy i Budowlany postanowił wznieść przy ul. Siennej dwa budynki mieszkalne. Do związku należało wówczas 105 osób.

1906
8 IX
Wizyta cesarza Wilhelma II w Świdnicy. Wziął on udział w odsłonięciu pomnika upamiętniającego pobyt Fryderyka II w warownym obozie pod Bolesławicami w 1761 r. (na wzgórzu w pobliżu Starego Jaworowa).

– Przy ul. Jagiellońskiej 5 wybudowano hotel Volksgarten. Uroczystość z tej okazji odbyła się w dniach 1–2 grudnia 1906 r.

1907
9 II
W wyborach do Reichstagu ponownie zwyciężyli konserwatyści (baron von Richthofen 15 606 głosów). Drugi był socjalista, redaktor Feldmann z Bielawy.
1 X
Uroczyste otwarcie obiektów fundacji Kessela przy ul. Wałbrzyskiej. Cały zespół składał się z sześciu budynków: szkoły, domu mieszkalnego dla personelu, internatu dla 180 chłopców, internatu dla 120 dziewcząt, budynku gospodarczego i sali gimnastycznej (obecnie kościół pw. św. Andrzeja Boboli).
21 XI
Męską ewangelicką szkołę średnią przekształcono w szkołę realną z trzema oddziałami przedszkolnymi. Roczne czesne w przedszkolu: dla miejscowych – 80 marek, dla zamiejscowych – 100 marek. W szkole realnej analogicznie – 100 marek i 120 marek.

– Firma Allgemeine Elektrizitätsgesellschaft z Berlina wybudowała elektrownię (przy skrzyżowaniu
ulic Równej i Mieszka I). Posiadała ona dwa generatory napędzane parą o mocy 125 kilowatów. Dnia 12 grudnia 1907 r. prąd popłynął do niektórych sklepów i restauracji, a od stycznia 1908 r. zaczęto oświetlać pierwsze ulice.

– Rzeźbiarz Kassner ufundował i wykonał w piaskowcu płaskorzeźbę przedstawiającą Helmutha von Moltke. Umieszczono ją w parku przy ul. W. Sikorskiego.
– Modernizacja poczty na pl. Grunwaldzkim.
– Organizacja seminarium nauczycielskiego, istniało ono do 1925 r. W 1912 r. wybudowano dla jego potrzeb budynek przy zbiegu ul. Wałbrzyskiej z ul. A. Mickiewicza. W 1934 r. przeniesiono tam gimnazjum z ul. Franciszkańskiej 7.

1907–1908
– Urszulanki rozbudowują klasztor przy ul. Kotlarskiej. Dobudowano trzecie piętro w celu uzyskania nowych pomieszczeń dla prowadzonej przez nie szkoły oraz na mieszkania.

1908
VII
Miasto liczyło 32 000 mieszkańców. Roczny dochód z obowiązkowych podatków wynosił 5 425 000 marek.
21 XI
Uroczysty obchód dwóchsetlecia gimnazjum. Uczniowie wystawili z tej okazji Antygonę Sofoklesa.
29 XI
Odsłonięcie na rynku pomnika króla Prus Fryderyka II. Jego projektantem był prof. Joseph Johann Ludwig Uphues z Berlina. Granitowy cokół z pomnika stoi obecnie w parku Centralnym.

– Pierwszy seans filmowy w Świdnicy (w namiocie).
– W mieście działało 107 restauracji i 6 hoteli.
– Pierwszy mieszkaniec Świdnicy został właścicielem samochodu.
– W mieście istniało 10 związków śpiewaczych.
– Zainstalowano oświetlenie elektryczne w teatrze.
– Przebudowa linii kolejowej Jaworzyna Śląska – Kamieniec Ząbkowicki na dwutorową.

1909
– Wprowadzono zdalne zapalanie latarni gazowych.
– W parku przy ul. W. Sikorskiego postawiono tzw. Güntherstein, kamień z okolicznościowym napisem poświęconym wybitnemu niemieckiemu poecie Johannowi Christianowi Güntherowi.
– Spośród 32 100 osób zamieszkałych w Świdnicy 7598 było zatrudnionych w rzemiośle i przemyśle oraz 2070 w handlu i komunikacji.
– Do Świdnicy przywieziono koleją 141 135 t różnych towarów (wywieziono 60 503 t).

1910
– Powódź w mieście.
– Miejski posiadacz ziemski (Stadtgutbesitzer) Fritz Scharf wybudował na pl. Grunwaldzkim i pl. Wolności niewielkie budynki w których sprzedawano mleko. W jednym z nich (na pl. Grunwaldzkim) można było do niedawna kupić bilety komunikacji miejskiej.
– Na cmentarzu katolickim przy al. Brzozowej wybudowano kaplicę przedpogrzebową.
– Przy ul. Garbarskiej 23 powstał domu starców (Bürgerhospital) św. Michała. Budowę rozpoczęto w 1909 r.

– Otwarcie Miejskiej Szkoły Realnej w budynku na terenie Fundacji Kessela przy ul.Wałbrzyskiej 39.
– Średnia szkoła sióstr Urszulanek została rozszerzona do dziesięcioletniego cyklu nauczania.

1911
27 II
W Świdnicy urodził się Heinz Starke. W latach 1961–1962 był on ministrem finansów Republiki Federalnej Niemiec. H. Starke zmarł w 2001 r.
27 V
Na terenie obecnego parku Centralnego, na powierzchni 9,53 ha, otwarto wielką wystawę przemysłowo-handlową. Dla jej potrzeb specjalnie wybudowano ponad 20 obiektów, w wystawie udział wzięło ponad 200 wystawców.

– Ustanowienie parafii w Śmiałowicach. Wydzielono ją ze świdnickiej parafii pw. św. Stanisława i św. Wacława.
– W dniach 2–9 lipca w mieście odbył się przeprowadzony z rozmachem Festyn Bolka. Zorganizowano go dla upamiętnienia księcia Bolka I.
– Powstało Stowarzyszenie Muzealne stawiające sobie za cel założenie muzeum regionalnego w Świdnicy.
– Zbudowano linię energetyczną z Wałbrzycha do Świdnicy. Był nią przesyłany prąd trójfazowy o napięciu 10 000 wolt. W Świdnicy zamieniano go na prąd stały o napięciu 440/2 290 wolt.
– Otwarcie w budynku zimowej dokształcającej szkoły rolniczej przy ul. Jagiellońskiej 30 seminarium rolniczego (Seminär für Landwirte) przygotowującego do prowadzenia wielkich gospodarstw rolnych i do wyższych studiów rolniczych.

ok. 1911
– W parku Centralnym, dla potrzeb wystawy przemysłowo-handlowej, wrocławska firma Dittmar Wolfsohn & Co. wybudowała żelbetowy most.
– W zakładzie G. Bohna przy ul. Westerplatte montowano samochody.

1912
– Z Legnicy do Świdnicy przeniesiono żeńską ewangelicką średnią szkołę pedagogiczną (tzw. szkoła jennerowska). Szkoła otrzymała wkrótce własny budynek z internatem przy ul. Pionierów 30. Później nosiła nazwę Oberlyzeum Friedrichschule. W czasie II wojny światowej w budynku szkoły znajdował się szpital wojskowy, a w l. 1945–1991 radziecki Dom Oficera. Obecnie w tym budynku mieści się Liceum Ogólnokształcące nr I.
– Początek regresu gospodarczego pogłębionego przez I wojnę światową.
– Przeniesienie pomnika Maxa Heinzla w nowe miejsce (pomnik stał nadal w obrębie parku przy ul. W. Sikorskiego).

1913
– Miejska Kasa Oszczędności obsługiwała 19 497 kont, na których zdeponowano 11 595 000 marek. Miała ona swój udział w licznych inwestycjach.

1914
28 V
Zaczęła wychodzić gazeta „Schweidnitzer Zeitung” (druga o tej nazwie). Jej wydawcą był G. Kerber.
13 VI
Zaprzestano produkcji gazu z węgla koksowniczego w świdnickim zakładzie, gaz zaczęto przesyłać z koksowni w Wałbrzychu.
– Rozpoczęto remont teatru (wg projektu Heinricha Borsta). Po wykupieniu kamienicy stojącej w bloku śródrynkowym teatr otrzymał dogodne dojście, wybudowano też taras  oraz urządzono foyer.
– Przed wybuchem I wojny światowej w Świdnicy znajdował się m.in. sztab 21 Brygady Piechoty, 10 Pułk Grenadierów króla Fryderyka Wilhelma II (Pierwszy Śląski), Drugi Śląski Pułk Artylerii Polowej nr 42, komenda rejonowa i skład artyleryjski.

1914–1918
– W czasie pierwszej wojny światowej w salach różnych obiektów w mieście, m.in. Braukommune, Volksgarten, Stadt Breslau i Herberge zur Heimat urządzono szpitale wojskowe.

1915
8 III
Wprowadzenie kartek na chleb.

1916
26 VIII
Otwarcie hali sportowej w parku Centralnym (wg projektu Heinricha Borsta). Jej budowę rozpoczęto w maju 1914 r. Przy hali znajdowały się tereny sportowe (Hindenburg-sportplatz).

1917
8 XII
Przybycie pierwszego transportu wziętych do niewoli angielskich oficerów. Zostali oni umieszczeni w budynkach Zakładu Poprawczego przy ul. Sprzymierzeńców. Ostatecznie znalazło się tam ok. 1000 jeńców.

1918
2–3 III
Dwóch oficerów angielskich ucieka z obozu przy ul. Sprzymierzeńców, jeden z nich, kapitan William Loder-Symonds, dociera do Londynu.
19/20 III
24 jeńców angielskich ucieka nocą podziemnym tunelem z obozu w Zakładzie Poprawczym. Do początku kwietnia zostali schwytani.
21 IV Śmierć Manfreda von Richthofena.

1919
16 I
Edyta Stein wygłosiła wykład w sali Herberge zur Heimat (obecny budynek przy ul. S. Żeromskiego 14).
25 XI
Na pl. Grunwaldzkim, w byłym obiekcie browaru Braukommune, powstało kino. Początkowo nosiło nazwę Wilhelmsplatz-Theater-Kino, a później Schauburg Oberstadt. Po drugiej wojnie światowej, aż do początku lat siedemdziesiątych XX w., (wówczas je zlikwidowano) funkcjonowało tam kino Przyjaźń. Obecnie w budynku znajduje się Miejska Hala Targowa.

– Po zakończeniu I wojny światowej (po podpisaniu traktatu wersalskiego) w Świdnicy stacjonował sztab i batalion ćwiczebny 17 pruskiego pułku piechoty oraz oddział (Abteilung) 3 pułku artylerii.
– W Świdnicy rozpoczęto drukowanie gazety „Mittelschlesische Zeitung”. Była to kontynuacja założonej w 1910 r. codziennej gazety „Mittelschlesiescher Volksfreund”. „Mittelschlesische Zeitung” (organ Partii Centrum) wydawany był przez Bergland-Gesellschaft für Volksfreund. Gazeta zlikwidowana została w 1935 r.
– Przy ul. Franciszkańskiej 2 uruchomiono nową aptekę w mieście (Elisabeth – Apotheke).
– Zakończył działalność browar Braukommune.

1920
1 XII
W rejonie ul. Leśnej powstało osiedle mieszkaniowe, nazwano je Osiedlem Witoszowskim (Bögendorfer Siedlung). Pierwsze rodziny wprowadziły się do nowo wzniesionych domów 1 grudnia 1920 r. W następnych latach osiedle rozbudowywano i pod koniec 1925 r. mieszkało na nim około 1000 osób.

1921
26 VIII
W wieku 81 lat zmarł dr Adolf Freudenberg, współzałożyciel Fabryki Maszyn i Odlewni Żeliwa Främbs & Freudenberg. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim.

– Przy ul. Zygmuntowskiej uruchomiono kino (obecne kino Gdynia). Początkowo nazywało się Unionstheater, a następnie Schauburg Niederstadt.

1922
4 VII
W wypadku lotniczym w pobliżu Hamburga stracił życie Lothar von Richthofen, młodszy brat Manfreda („czerwonego barona”). Lothar zginął pilotując samolot pocztowy. Został pochowany na cmentarzu garnizonowym w Świdnicy przy ul. Armii Krajowej.
31 X
Na pl. Grunwaldzkim odsłonięto pomnik przedstawiający kowala Wielanda – legendarną postać z mitologii germańskiej. Projektantką jego była pochodząca ze Strzelc Świdnickich Dorothea von Philipsborn. Pomnik miał przypominać Niemcom o utraceniu po I wojnie światowej na rzecz Polski części Górnego Śląska. Na jego cokole znajdował się napis „Denkt an Oberschlesien” (w tłumaczeniu na język polski: Pamiętajcie o Górnym Śląsku). Obecnie rzeźba stoi w parku Centralnym.
           Według wspomnianej mitologii Wieland był znakomitym kowalem i słynął z wyrobu mieczy oraz kolczug. Wraz z dwoma braćmi poślubił trzy Łabędzie Dziewice. Niestety po siedmiu latach porzuciły one braci. Dwóch z nich  udało się w celu ich  poszukiwania, zaś Wieland pozostał w kuźni w Wolfdales. Król Nidud zaskoczył Wielanda podczas snu, a następnie podcinając ściegna okulawił i osadził na wyspie Saeyarstod. Po pewnym czasie, gdy Wielanda odwiedzili synowie króla, zabił ich. Głowy królewskich synów oprawił w srebro, z zębów wykonał naszyjniki, zaś z oczu klejnoty. Następnie królowi przesłał głowy, królowej oczy, zaś córce zęby. Ta ostatnia zaciekawiona odwiedziła Wielanda, który to wykorzystał i pozbawił ją dziewictwa. Wołając, że jest pomszczony przyprawił sobie wykute przez siebie skrzydła i odleciał do Walhalli.

X
Powódź w mieście.

– Rozpoczęcie budowy Zakładu Naprawczego Wagonów Kolejowych (Reichsbahnausbesserungswerk), obecnie Fabryka Wagonów Świdnica – Greenbrier Company. Pierwsze naprawy zaczęto w 1923 r., w następnych latach zakład był rozbudowywany.

1923

Po pierwszej wojnie światowej browar w Karszowicach został kupiony przez właścicieli browaru w Sobótce-Górce. W 1923 r. została założona spółka akcyjna Schlesische Nahrungsmittel Werke Aktiengesellschaft Croischwitz. W pomieszczeniach browaru uruchomiono fabrykę margaryny i tłuszczów spożywczych.

1924
19 X
Odsłonięcie w parku przy ul. W. Sikorskiego (w pobliżu ul. Wałowej) pomnika ku czci żołnierzy garnizonu świdnickiego poległych w I wojnie światowej. Projektantem pomnika był prof. Wilhelm Georg Wandschneider z Charlottenburga (Berlin). Po pomniku zachował się do dnia dzisiejszego cokół.

– Do dawnego budynku preparandy przy ul. Armii Krajowej 1 przeniesiono urząd kolejowy (Eisenbahnbetriebsamt).
– Powstanie obecnej ul. Francuskiej.

ok. 1924
– Wybudowanie przy ul. Pionierów domów dla urzędników (m.in. dla pracowników kolei i poczty).

1925
– W Świdnicy mieszkało 30 659 osób, w tym 18 915 protestantów, 11 444 katolików i 150 żydów.

1926
10 III
Upadła firma H. Geislers Eisenwerk Heinrichshütte KG. Znajdowała się przy skrzyżowaniu ul. Wałbrzyskiej z ul. B. Głowackiego (przy obecnej ul. Świerkowej).

17 VI
Wielka powódź w mieście (największa od 1888 r.).

1927
15 V
Poświęcenie basenu przy ul. Śląskiej. Zbudowano go według projektu i pod kierunkiem miejskiego radcy budowlanego Heinricha Borsta.

– Powstało Muzeum Miejskie, jego kierownikiem został Theo Johannes Mann. Początkowo niewielka ekspozycja znajdowała się w szkole przy pl. Wojska Polskiego (obecnie Szkoła Podstawowa nr 315). Następnie Muzeum przeniesiono do części pomieszczeń byłego klasztoru Kapucynów przy ul. Muzealnej. W 1939 r. Muzeum urządzono w wilii Morys Ruh przy ul. Muzealnej 4 (po II wojnie światowej był w niej internat I Liceum Ogólnokształcącego).
– Przy ul. S. Żeromskiego 11–13 rozpoczęto budowę budynku wydawnictwa Bergland.

1928
4 II
Rozpoczęcie plantowania dawnego cmentarza katolickiego przy ul. Pionierów. Jeszcze po drugiej wojnie światowej widoczne były mogiły ziemne.
17 III
Uruchomienie dwóch miejskich lini autobusowych. Po kilku miesiącach komunikację zawieszono.
24 IV
Rozpoczęcie budowy Urzędu Miar i Wag przy ul. Wałbrzyskiej 54 (obecny budynek ZSZ Rzemieślnik).
31 V
Powódź w mieście.
19 VIII
Odsłonięcie w parku przy ul. W. Sikorskiego miejsca pamięci poświęconego baronowi Manfredowi von Richthofenowi (pozostałości jego istnieją do dnia dzisiejszego).

– Zakończenie budowy gmachu nowej szkoły sióstr urszulanek na rogu ulic S. Żeromskiego i Budowlanej. Od założycielki zakonu szkoła nosiła nazwę St. Angela. Obecnie znajduje się tam Zespół Szkół Zawodowych nr 1.
– Powstanie ul. Warszawskiej.
– Firma Glück & Schulz wybudowała przy al. Niepodległości 11 budynek dla potrzeb Izby Przemysłu i Handlu w Świdnicy (Industrie – und Handelskammer). Prace rozpoczęto w 1927 r. Projektantem był architekt Simon z Hamburga, przeróbek w projekcie dokonał Heinrich Borst. Obecnie w gmachu tym mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia. Świdnicki okręg podległy Izbie Przemysłu i Handlu miał w 1929 r. powierzchnię ok. 5000 km2 i był zamieszkały przez ok. 750 000 osób. W jego skład wchodziły następujące powiaty: Świdnica (miasto i powiat), Ząbkowice Śląskie, Kłodzko, Bystrzyca Kłodzka, Kamienna Góra, Ziębice, Niemcza, Nowa Ruda, Dzierżoniów, Strzegom oraz Wałbrzych (miasto i powiat).
Budowa nowego mostu na Witoszówce przy ul. Pionierów.

1928–1935
– Pogłębienie wszystkich 16 studzien nad rzeką Bystrzycą z których miasto pozyskiwało wodę.

1929
1 VII
W Świdnicy, na polach w rejonie ul. M. Kopernika została otwarta wystawa rolnicza. Zorganizowano ją z okazji 75-lecia powstania Powiatowego Związku Rolniczego.
13 XII
Jako świadek w sądzie świdnickim zeznawał Adolf Hitler (drugi raz w 1930 r.). Proces ten odbył się w związku z rozbiciem przez nazistów zebrania członków partii SPD w restauracji Volksgarten (przy ul. Jagiellońskiej).

– Siostry elżbietanki przyjęły pierwszych pacjentów w nowym szpitalu wybudowanym przy ul. Westerplatte 24. Budowę rozpoczęto w 1927 r.
– Otwarcie nowo wybudowanego ewangelickiego domu parafialnego przy ul. ks. Agnieszki. Jego projektantami byli architekci Klein i Wolff z Wrocławia. Przez wiele lat po II wojnie światowej w budynku tym znajdował się klub Fabryki Aparatury Pomiarowej Pafal.
– Zasiedlenie Domu Starców dla ubogich emerytów przy ul. Kanonierskiej 3.
– Kończono prace przy zakryciu młynówki przy ul. Garbarskiej (przez stulecia młynówka była nazywana Rybackim Rowem).

1930
15 I
Po wybuchu wielkiego kryzysu gospodarczego w mieście było 1443 bezrobotnych.
V
Bankructwo Zakładów Terakoty, Majoliki i Fajansu Krausego.
14 IX
Podczas wyborów NSDAP zdobyła w Świdnicy najwięcej głosów – 4973 (26,8%), wyprzedzając SPD – 4634 głosy.
– Na miejscu wyburzonego budynku Promenaden Cafés w parku Centralnym powstał ogród skalny.

1931
VII
Nadburmistrzem Świdnicy został Kurt Franke.

1932
20 VIII
Zmarł Paul Keller (ur. 6 VII 1873 r. w Milikowicach k. Świdnicy), bardo ceniony powieściopisarz niemiecki. W latach 1894–1896 r. był nauczycielem preparandy w Świdnicy.
1 X
Zmiany w podziale administracyjnym Śląska. Likwidacja kilku powiatów (ich obszar włączono do sąsiednich). Od powiatu świdnickiego odłączono, na rzecz powiatu wrocławskiego, jego wschodni obszar – wraz z miastem Sobótką oraz Masywem Ślęży. Do powiatu świdnickiego włączono część powiatu strzegomskiego wraz ze Strzegomiem oraz niewielki fragment powiatu średzkiego.

– Świdnicka elektrownia ze względu na duże koszty wytwarzania wstrzymała produkcję prądu.

1933
5 III
Wybory do Reichstagu. W Świdnicy NSDAP zdobywa 44,9% głosów.
1 IV
Ogłoszenie w Niemczech bojkotu sklepów żydowskich.
IV
Pozbawienie Kurta Franke funkcji nadburmistrza miasta. Jego następcą został miejscowy działacz partii hitlerowskiej Georg Trzeciak (w 1937 r. zmienił nazwisko na Trenk).
16 VIII
Poświęcenie stadionu sportowego przy ul. Śląskiej. Zbudowano go pod kierownictwem Heinricha Borsta.
VIII
Zakłady Aron-Werke zmieniły nazwę na Heliowatt-Werke Elektrizitäts AG (po 1945 r. Zakłady Wytwórcze Aparatury Precyzyjnej Pafal SA.).

– W Świdnicy było 2118 bezrobotnych.
– W domu rodzinnym znanych lotników z okresu I wojny światowej – Manfreda i Lothara von Richthofenów (ul. W. Sikorskiego 19) utworzono prywatne muzeum (Richthofen Museum).

1934
30 VI
Podczas tzw. Puczu Röhma, w pobliżu Fleszy Nowomłyńskiej został zamordowany, S.A. – Obersturmführer Enders. Był on kierownikiem S.A. – Motorsportschule w Kraszowicach.

– Postanowiono unieruchomić wodociąg dostarczający do Świdnicy wodę z gór (ujęcia znajdowały poniżej zakrętów drogi prowadzącej ze Świdnicy do Modliszowa).
– W dawnym budynku gimnazjum przy ul. Franciszkańskiej utworzono komendanturę wojskową Świdnicy.
– Pod Pszennem wybudowano lotnisko sportowe. Pod koniec II wojny światowej stacjonował na nim 52 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego (jego dowódcą był słynny pilot Hermann Graf, który podczas II wojny światowej zestrzelił aż 212 samolotów przeciwnika).
– W budynkach po zbankrutowanej firmie produkującej organy Schlag & Söne przy ul. Kliczkowskiej 1 ulokowano oddział Służby Pracy Rzeszy (Reichsarbeitsdienst).
– Zasiedlenie domów na tzw. Schlagetersiedlung (obecnie osiedle po płd. stronie drogi Świdnica – Wrocław, tzw. Kolonia).

1935
– Likwidacja lóż masońskich w Niemczech. W Świdnicy istniała loża Herkules (ok. 1910 r. miała siedzibę w nieistniejącym już budynku u zbiegu ul. Bohaterów Getta i ul. M. Konopnickiej, a od 1930 r. w willi Plodowsky przy obecnej ul. W. Sikorskiego 21) oraz – Zur wahren Eintracht. Budynek tej ostatniej przejął 28 Pułk Artylerii i urządził w nim kasyno oficerskie (obecnie Dom Nauczyciela przy al. Niepodległości 14).

– Zakłady Heliowatt-Werke Elektrizitäts AG zostały sprzedane firmie Siemens-Schuckert.
– Przebudowa pl. Wolności.
– Budowa 10 domów bliźniaczych przy obecnej ul. Nadbrzeżnej, budynku mieszkalnego przy ul. Dębowej oraz domów przy ul. A. Mickiewicza i ul. T. Kościuszki.

ok. 1935
Po wprowadzeniu w 1935 r. w III Rzeszy obowiązku powszechnej służby wojskowej rozpoczęto w Świdnicy budowę nowych koszar. Wzniesiono je przy ul. Armii Krajowej (Flandern-Kaserne) oraz Gdyńskiej (Barbara – Artillerie-Kaserne). Przy ul. 1 Maja 21 wybudowano siedzibę dowództwa okręgu Wehrmachtu (były budynek Urzędu Miejskiego).

1936
2 IV
Poświęcenie nowo wybudowanych koszar dla 28 Pułku Artylerii przy ul. Gdyńskiej. W mieście świętowano Bolko-Fest (Festyn Bolka). Uroczystości były połączone z obchodami stulecia istnienia w Świdnicy Związku Rzemiosła.

– W Świdnicy było zarejestrowanych 595 motocykli, 448 samochodów osobowych i 90 samochodów ciężarowych.
– Do końca roku do 80% świdnickich gospodarstw domowych przyłączono linie oświetlenia elektrycznego.
– Rozbudowa szpitala ewangelickiego Bethania przy ul. Saperów.

1937
IV
Rozpoczęto wyburzanie budynku firmy Sölter & Starke stojącego na rogu ulic Grodzkiej i M. Konopnickiej.

– W Świdnicy tylko 300 osób nie miało pracy.
– Powstał plan przebudowy śródmieścia.
– Modernizacja al. Niepodległości.

1938
III
Żołnierze z garnizonu świdnickiego biorą udział w aneksji Austrii.
1 VII
Rozpoczęcie budowy zespołu domów o stu mieszkaniach (tzw. Volkswohnungen) przy ul. Wodnej.
26 VII
Powódź w mieście.
1 X
Przyłączenie do Świdnicy części terenów należących do Kraszowic, Witoszowa Dolnego i Słotwiny.
X
Niektóre pododdziały garnizonu świdnickiego biorą udział w aneksji czeskich Sudetów przez Trzecią Rzeszę.
9/10 XI
W czasie tzw. nocy kryształowej w mieście doszło do ekscesów antyżydowskich. Spalono synagogę znajdującą się przy al. Niepodległości.

– Wyburzenie części domów przy ul. Łukowej. Planowano w ten sposób stworzyć dogodniejsze dojście do Rynku.

1938–poł. 1939
– Generał Hans-Jürgen von Arnim został komendantem garnizonu w Świdnicy. W czasie II wojny światowej był on, po odwołaniu Erwina Rommla, dowódcą Afrikakorps.

1938/1939
– Przy ul. Tołstoja 8–10 wybudowano telefoniczną stację wzmacniającą.

1939
26 V
W prywatnej lecznicy przy pl. św. Małgorzaty urodził się Manfred Kanther (w latach 1993–1998 Minister Spraw Wewnętrznych Niemiec).
21 VI
Powódź w mieście.
8 VIII
Wojskowy Urząd Budowlany świętuje zawieszenie wiechy na nowo budowanych magazynach (elewatorach zbożowych) przy ul. Kopernika.

– Zakłady Heliowatt-Werke Elektrizitäts AG planowały wybudowanie u zbiegu ul. Jodłowej z ul. M. Kopernika czterech zespołów budynków mieszkalnych (zrealizowano tylko jeden z nich).
– W związku z wybuchem wojny przerwano budowę nowego szpitala wojskowego (obecny Szpital Latawiec przy ul. Leśnej 27–29). Jego budowę rozpoczęto prawdopodobnie wiosną 1939 r.
Świdnica liczy łącznie ze stacjonującym w niej wojskiem 39 000 mieszkańców i ma 17,73 km2 powierzchni.
Rozpoczęto budowę nowej siedziby Miejskiej Kasy Oszczędności (obecnie budynek Banku Gospodarki Żywnościowej). Kasa ta zainaugurowała działalność 20 X 1941 r.

1940
16 I
Helmut James von Moltke w Krzyżowej k. Świdnicy zakłada tzw. Krąg z Krzyżowej.
20 III
Zamknięcie szkoły zakonu urszulanek w Świdnicy. Siostry mogły prowadzić jedynie koedukacyjną szkołę handlową.

– W budynku pod nr. 27 na Rynku osiedlono ostatnich żyjących jeszcze w Świdnicy Żydów. Utworzono tu rodzaj getta.

1941
– Władze hitlerowskie wygnały urszulanki z miasta. W pomieszczeniach klasztoru urządzono szpital wojskowy oraz dom starców. Po II wojnie światowej świdnickie urszulanki utworzyły dom zakonny w Mannheim w Republice Federalnej Niemiec.

1942
6 XII
Ostatnim niemieckim proboszczem kościoła pw. św. Stanisława i św. Wacława został ksiądz Erich Puzik. Zmarł w 1993 r. w Görlitz.

1943
VIII
Rozpoczęto przenoszenie z Berlina do Świdnicy produkcji śmigłowca Flettner Fl 282 Kolibri34. Był on produkowany w zakładzie umiejscowionym w rejonie lotniska. W lutym 1944 r. jego załoga liczyła ok. 120 osób. Na przełomie stycznia i lutego 1945 r. zakład przeniesiono do Berlina.

poł. 1944
– Powstanie filii obozu koncentracyjnego Gross Rosen, tzw. Kommando Schweidnitz. Przebywało w niej około 200 więźniów.

1945
23 I
W Berlinie Plötzensee wykonano wyrok śmierci na Helmucie Jamesie von Moltke (ur. w 1907 r. w Krzyżowej).
11 II
Lotnictwo radzieckie przeprowadziło nalot na Świdnicę. Zniszczeniu uległo kilka budynków. Uszkodzono plebanię kościoła parafialnego pw. św. Stanisława i św. Wacława.
12 II
Zarządzono przymusową ewakuację większości mieszkańców Świdnicy. W mieście pozostali m.in. członkowie straży pożarnej, pracownicy elektrowni i policji oraz proboszcz
katolicki.
17 II
Kolejny nalot samolotów radzieckich na Świdnicę.
20 II
Bombardowanie Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego.
21 II
Nalot na Świdnicę.
II
W końcu lutego front ustabilizował się kilkanaście kilometrów od Świdnicy (na linii Strzegom – Żarów – Sobótka).
14 III
Uchwała Rady Ministrów ustaliła prowizoryczny podział tzw. ziem odzyskanych na cztery okręgi administracyjne oraz wyznaczyła pełnomocników rządu do tworzenia na nich polskiej administracji. Pełnomocnikiem na II Okręg – Dolny Śląsk – został Stanisław Piaskowski mający swą tymczasową siedzibę w Trzebnicy. Tutaj dokonano mianowania pełnomocników rządu na obwody administracyjne: między innymi dla Obwodu Nr 16 (powiat Świdnica) – Józefa Jedyńskiego, a dla Obwodu Nr 50 (Świdnica Miasto) – Feliksa Olczyka.
V Wojska niemieckie wysadziły most na Bystrzycy (na ul. Westerplatte).
8 V
Zajęcie Świdnicy przez oddziały Armii Radzieckiej. Wojska te weszły do miasta od strony Jaworzyny Śląskiej, Żarowa i Witoszowa.

9 V
Przybycie pierwszej polskiej grupy operacyjnej dla Obwodu nr 16 (powiat świdnicki)
pod kierownictwem Józefa Jedyńskiego.
Rosjanie ogłosili niemieckim burmistrzem miasta miejscowego urzędnika pocztowego Paula Knillmanna. Przetrwał on na tym stanowisku do 31 października 1945 r. Jego biuro mieściło się w budynku przy ul. Spółdzielczej 7.

– Na początku 1945 r. w budynku przy ul. Jagiellońskiej 5 utworzono punkt zborny dla Niemców uciekających przed Armią Czerwoną. Po zarejestrowaniu osoby te kierowano na kwatery w domach świdniczan. Uciekinierów lokowano też w innych obiektach, m.in. w budynku obecnego Liceum Ogólnokształcącego nr III.
– W pałacu w Makowicach (majątek należał do rodziny von Websky) na początku 1945 r. miała się mieścić kwatera feldmarszałka Ferdinanda Schörnera, dowódcy niemieckiej Armii Środek. Informacja ta jest podważana przez niektórych historyków.
– Na początku 1945 r. w masowym grobie na cmentarzu przy ul. Armii Krajowej pochowano poległych żołnierzy niemieckich.