Kalendarium dziejów Świdnicy (od 1741 r. do poł. 1945). Część II – od 1832 r. do poł. 1889 r.

1832–1845
– Uwłaszczenie i wykup ciężarów feudalnych we wsiach należących do miasta. Świdnica traci dobra ziemskie, zyskując znaczny dochód z wykupu.

1834
19 VI
Karl von Holtei, aktor i pisarz, wystawił na deskach świdnickiego teatru swoją sztukę Stary wódz poświęconą Tadeuszowi Kościuszce. U komendanta twierdzy wyjednał zgodę na zaproszenie internowanych po powstaniu listopadowym w Świdnicy Polaków.

– Christian Gottlieb Schlag (ur. 27.02.1803 r., zm. 10.03.1889 r.) założył firmę wytwarzającą organy. Jego zakład początkowo mieścił się w pobliżu skrzyżowania ul. Kościelnej z ul. 1 Maja. 

– W oparciu o istniejącą szkołę elementarną zorganizowano dwie trzyklasowe szkoły dla chłopców i jedną trzyklasową dla dziewcząt. Uczęszczało do nich 584 chłopców i 290 dziewcząt. Ponadto w szkole prowadzonej przez urszulanki uczyło się ok. 300 dziewcząt.

1835
– Jesienią 1835 r. rozpoczął w twierdzy świdnickiej karę więzienia za nielegalne przekroczenie granicy i udział w powstaniu listopadowym Wojciech Cybulski. Był on przetrzymywany w Świdnicy przez trzy miesiące. Cybulski został później profesorem slawistyki uniwersytetów w Berlinie i we Wrocławiu.
– W Świdnicy otwarto niewielką szkołę żydowską. Jej dalsze losy nie są znane.

1836
– Nowa ordynacja piwna: zakup zboża i chmielu powierzono specjalnie obieranej komisji, w mieście ok. 200 domów miało dziedziczne uprawnienia browarnicze. Rocznie produkowano ok. 2 tys. ton piwa. Prawo szynkowania mieli tylko piwowarzy. Wszyscy producenci byli zrzeszeni we Wspólnocie Browarnej (Braukommunität).
– Powstanie świdnickiego Związku Przemysłowego. W 1842 i 1843 r. zorganizował on wystawy przemysłowe.

1837
– Od 1 VIII do 17 XII 1837 r. więźniem twierdzy świdnickiej był skazany za udział w powstaniu listopadowym dr Karol Marcinkowski – wybitny wielkopolski działacz społeczny.

1838
– W Świdnicy urodził się Konrad von Studt (zm. 1921). W latach 1899–1907 minister oświaty Niemiec.

1839
6 XI
W Wińsku k. Wołowa urodził się Heinrich Schubert (zm. 1920), autor wydanej w 1911 r. historii Świdnicy pt. Bilder aus der Geschichte der Stadt Schweidnitz (Obrazy z historii miasta Świdnicy). Do Świdnicy Schubert przybył jako emeryt i zamieszkał w nieistniejącej już kamienicy przy ul. Długiej 70 (obecnie w tym miejscu stoi nowo wybudowany dom). Schubert zmarł 26 III 1920 r. i został pochowany na cmentarzu na pl. Pokoju w Świdnicy. Jego nagrobek zachował się do dnia dzisiejszego.
– Zaczyna wychodzić tygodnik „Kreis-Blatt”, oficjalny organ miejscowej landratury. Ukazuje się do 1940 r.
– Ludwig Heege założył drukarnię w kamienicy Rynek 34 w Świdnicy.

1840
– W Świdnicy powstała ochronka dla dzieci.
– Teren pomiędzy ulicami: Saperów, Wrocławską i Parkową otrzymuję nazwę Wzgórza Bolka (poprzednio miejsce to zwano Górą Szubieniczną). Na Wzgórzu Bolka organizowano wielokrotnie uroczystości świdnickiego Bractwa Strzeleckiego.
– W Świdnicy istnieje wytwórnia nici.
– Miasto było zamieszkałe przez 10 621 osób (7491 ewangelików, 2993 katolików oraz 137 żydów). Garnizon liczył ponadto 2205 żołnierzy.
– Założenie przez J. Rosenthala tkalni przy ul. Równej. Początkowo wytwarzano w niej wyroby pasmanteryjne służące do obszywania i ozdabiania mebli, później zaś inne materiały. Produkowano je na ręcznych krosnach. W 1872 r. na terenie zakładu zainstalowano pierwsze krosno mechaniczne (wyprodukowano je w świdnickiej fabryce Främbs & Freudenberg). Po drugiej wojnie światowej w miejscu, gdzie znajdował się zakład Rosenthala powstały Zakłady Elektrotechniki Motoryzacyjnej Elmot. Obecnie już prawie nie ma śladów po dawnych zabudowaniach fabryki (w 2010 r. wyburzono biurowce przy ul. Westerplatte).

1841
14 IX
Do Świdnicy przybyła królowa Prus Elżbieta, zaś następnego dnia król Fryderyk Wilhelm IV.

– Założenie Wrocławsko-Świdnicko-Świebodzickiego Towarzystwa Kolejowego (Breslau-Schweidnitz-Freiburger Eisenbahn-Gesellschaft).
– Egzamin dojrzałości w świdnickim gimnazjum (na pl. Pokoju) zdał Maurycy von Strachwitz. Był on cenionym niemieckim poetą.

1842
– Nałożenie na miasta przez rząd pruski obowiązku opieki nad ubogimi (w Świdnicy 7% ludności). W mieście funkcjonował sierociniec, dom opieki i szpital dla ubogich. Miasto w 87% pokrywało niezbędne wydatki.
– Od 1842 r. w Świdnicy odbywają się trzy jarmarki (wcześniej cztery), trwają one po trzy dni.

1843
– Powstała Fabryka Pojazdów Luksusowych i Handlowych założona przez G. Bohna. Ten niewielki zakład znajdował się przy ul. Westerplatte (w pobliżu dzisiejszego kina Gdynia). Jego wyroby cieszyły się dużym uznaniem na Śląsku i poza nim.
– Zamontowanie, w celu poprawy bezpieczeństwa pieszych, metalowych poręczy przy chodnikach na obecnej ul. K. Pułaskiego. Zachowały się do dnia dzisiejszego.
– Doprowadzono linię kolejową z Wrocławia do Świebodzic, a w 1853 r. przedłużono ją do Wałbrzycha. Rozbudowa sieci dróg bitych.

1844
1 I
W budynku przy pl. św. Małgorzaty założono prywatny ewangelicki szpital. Leczyli się w nim przeważnie uczniowie, czeladnicy oraz służący. Jego działalność zakończyła się w 1872 r., z chwilą otwarcia szpitala Bethania.

21 VII
Doprowadzenie linii kolejowej z Jaworzyny Śląskiej do Świdnicy. Pierwsza stacja kolejowa powstała w rejonie ulic Kanonierskiej i W. Łukasińskiego.

3–5 V
Bunt tkaczy w Pieszycach i Bielawie krwawo stłumiony przez wojsko. Objął m.in. Lutomię w powiecie świdnickim.

1845
IV
Do Świdnicy przybył Johann Ronge, ekskomunikowany wikariusz z Grodkowa. Był on założycielem Kościoła Niemiecko-Katolickiego. W mieście powstała parafia, która w 1847 r. liczyła ok. 800 wyznawców, jednak w 1853 r. ich liczba zmalała do 157 osób. Początkowo nabożeństwa były odprawiane w kościele garnizonowym. Później parafia ta posiadała  kaplicę w górnej części, podzielonego wówczas na dwie kondygnacje, obecnego kościoła pw. Św. Krzyża. Przy ul. Armii Krajowej, blisko późniejszej tzw. wieżyczki znajdował się cmentarz tego wyznania. W 1859 r. większość niemieckich katolików narodowych połączyła się z sektą Przyjaciół Światła, tworząc wolne wspólnoty religijne.

29 IX
Oddanie do użytku nowego budynku żeńskiej szkoły przy ul. Kościelnej 15 (wzniesiony w latach 1844–1845). Obecnie budynek należy do Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Chorych Serce.

– Wzmianka o wytwórni krochmalu w Świdnicy.

1846
19 IX
Ponowna wizyta w Świdnicy króla Prus Fryderyka Wilhelma IV oraz jego małżonki. Król zamieszkał w hotelu Pod Złotą Koroną (Rynek 7). Królowa Elżbieta zwiedziła klasztor i szkołę zakonu urszulanek.

– Według ewidencji skarbowej w mieście było 72 kupców z uprawnieniami, w tym 2 księgarzy i 2 aptekarzy oraz bez uprawnień kupieckich (tzw. szturarzy): 9 destylatorów, 11 handlarzy pasmanterią, 11 zbożem, 12 drzewem i węglem, 100 handlarzy artykułami spożywczymi, 72 karczmarzy. Stan rzemiosła: 33 rzeźników, 31 piekarzy, 87 krawców, 136 szewców, 55 stolarzy, 15 tokarzy, 15 szklarzy, 17 rękawiczników, 9 garbarzy, 9 iglarzy, 13 kowali, 14 siodlarzy, 9 rymarzy, 15 ślusarzy i 22 sukienników. Ponadto 35 rzemieślników różnych specjalności nigdzie nie zrzeszonych.

1847
– Wzrost cen artykułów spożywczych spowodowany nieurodzaje m. Wiosną 1 korzec pszenicy kosztował 5 tal. 15 sr. gr, żyta – 1 tal. 5 sr. gr, jęczmienia – 4 tal. 10 sr. gr. Magazyn wojskowy otrzymał 100 tys. korcy ziarna z Rosji drogą kolejową. Od 1 V wprowadzono taksę policyjną na chleb. Za 1 grosz srebrny piekarz musiał sprzedać 13 łutów chleba I gatunku, 17 łutów II, bądź 20 łutów III gatunku.
– Żydzi urządzają w pomieszczeniu kamienicy Rynek 8 (dom Pod Złotym Chłopkiem) dom modlitwy.
– Przekształcenie szkoły ludowej (Volksschule) w siedmioklasową miejską (Stadtschule).

1848
III
Początek Wiosny Ludów na Śląsku.
26 IV
Pierwsze publiczne posiedzenie rady miejskiej w byłym kościele św. Michała (obecnie Św. Krzyża).
III–V
Zajścia rewolucyjne o podłożu społeczno-ekonomicznym w wielu miastach śląskich, m.in. Strzegomiu. Bunty chłopskie na Pogórzu Sudeckim – sprawa likwidacji pozostałości świadczeń feudalnych.
31 VII
Krwawe zajścia w Świdnicy. Wojsko oddało salwę do tłumu pokojowo demonstrującego przed ratuszem (11 ofiar śmiertelnych, 18 rannych). W miejscu zajścia umieszczono w chodniku granitowe kostki z krzyżem (przy wejściu do Muzeum Dawnego Kupiectwa).
VIII
Na zjeździe w Mirosławicach powstała pierwsza na Śląsku organizacja chłopska – Śląskie Stowarzyszenie Włościańskie.

– Powstanie w Świdnicy Związku Demokratyczno-Konstytucyjnego żądającego reformy państwa w duchu demokratyczno-liberalnym oraz Związku Patriotycznego o charakterze konserwatywnym zwalczającego dążenia reformatorskie.
– Zaczyna wychodzić tygodnik „Schweidnitzer Bote”.
– Na pierwszym piętrze budynku Rynek 38 (w dawnym szmatruzie – hali targowej) urządzono nową salę posiedzeń magistrackich. Na parterze tego budynku do 1905 r. znajdował tzw. odwach (główna wartowania w garnizonie świdnickim).
– Ukazanie się w wydawnictwie Heegego II tomu historii Świdnicy Friedricha Juliusa Schmidta Geschichte der Stadt Schweidnitz (tom I wydano w 1846 r.).

1849
9 X
Ustanowienie Izby Handlowej dla powiatów: świdnickiego, wałbrzyskiego i dzierżoniowskiego, z siedzibą w Świdnicy. W 1909 r. Izba rozszerzyła zakres działania na powiaty: Ząbkowice Śląskie, Ziębice, Kłodzko, Nowa Ruda, Niemcza, Strzegom oraz Bystrzyca Kłodzka. W 1924 r. włączono do terenu jej działania powiat kamiennogórski.

1850
2 III
Pruska ustawa uwłaszczeniowa kończy ostatecznie proces uwłaszczenia na Śląsku, jednak przy zachowaniu wielkiej własności ziemskiej.

– Powstanie cegielni parowej Texas. Obecnie w tym miejscu znajduje się staw, jest on potocznie zwany „hyclówką”.

poł. XIX w.
– Początki produkcji drobnotowarowej w rolnictwie. Powiat świdnicki staje się dolnośląskim zagłębiem buraczanym i cukrowniczym. W następstwie wzrasta popyt na maszyny i sprzęt rolniczy.
– Powstają drogi bite do Strzegomia, Dzierżoniowa, Wałbrzycha (przez tzw. Rote Höhe – zapewne chodzi o drogę przez Modliszów) i w kierunku Jedliny Zdroju.
– Śląskie rody arystokratyczne zaczynają łączyć gospodarkę rolną z wielkimi inwestycjami przemysłowymi – powstaje charakterystyczna dla pruskiego kapitalizmu grupa junkrów, np. Hochbergowie z Książa.

1851
17 V
Wykonano ostatnią publiczną egzekucję w Świdnicy. Przeprowadzono ją na Wzgórzu Bolka (miejsce straceń znajdowało się na wzgórzu u zbiegu ob. ulic Wrocławskiej i Łącznej). Kat ściął toporem tkacza Ernsta Ehrenfrieda Pantke z Modliszowa, który zamordował krawca Trandorfa zamieszkałego w Siedlikowie w powiecie wałbrzyskim.

– Bogusz Stęczyński w swym poemacie Śląsk – podróż malownicza w 21 pieśniach opisuje ówczesną Świdnicę. Stwierdza, że w mieście słychać jeszcze głos polski. Dokładna data pobytu Stęczyńskiego w mieście nie jest ustalona.
– Należące do miasta lasy (w pobliżu Lutomi, Witoszowa i Modliszowa) mają obszar 4629 morgów (1157,25 ha).
Modernizacja urzędu pocztowego.

1852
– Burmistrzem Świdnicy zostaje Gustav Ludwig Glubrecht zwany wielkim budowniczym nowej Świdnicy. Stanowisko piastował nieprzerwanie do 1888 r.
– Włączenie wsi Kleczków do miasta (rejon dzisiejszej ul. Kliczkowskiej i ul. Okrężnej).
– Skasowanie kaplicy w ratuszu (od 1719 r. znajdowała się w Sali Rajców, wcześniej mieściła się w północno-zachodnim narożniku ratusza).
– W Świdnicy powstał Katolicki Związek Czeladników. Założył go ksiądz Taubitz.

1852–1854
– Wybudowanie gimnazjum ewangelickiego w miejscu kościoła i klasztoru Franciszkanów. Kamień węgielny położono 15 X 1852 r. (w dniu urodzin króla). W tym obiekcie mieściła się w l. 1956–2008 Szkoła Podstawowa nr 10. Budynek poświęcono 15 X 1854 r.

1853
I
Wojsko z garnizonu świdnickiego zostało użyte do stłumienia strajku 2 tys. wałbrzyskich górników.

– Utworzono samodzielną gminę żydowską.

1854
– Podczas budowy linii kolejowej ze Świdnicy do Dzierżoniowa odkryto w pobliżu obecnej stacji kolejowej Świdnica Kraszowice groby ciałopalne ludności kultury łużyckiej.

1855
22 I
W Świdnicy urodził się Albert Ludwig Sigismund Neisser. Zmarł 30 VII 1916 r. we Wrocławiu. Był on światowej sławy dermatologiem.
24 XI
Świdnica uzyskuje połączenie kolejowe z Dzierżoniowem.
– W mieście, z inicjatywy burmistrza i kilku organizacji społecznych, wprowadzono dożywianie ubogich oraz pomoc świąteczną (przed Bożym Narodzeniem).
– Powstanie fabryki narzędzi rolniczych (wytwarzano siewniki, kosiarki, młocarnie), kotlarni oraz odlewni E. Januschka w Kraszowicach. Znajdowała się ona zapewne przy ul. Bystrzyckiej 19.

1856
– W związku z przedłużeniem linii kolejowej do Dzierżoniowa rozebrano stację kolejową przy ul. Kanonierskiej i odbudowano ją w miejscu obecnego dworca Świdnica Miasto.

1859
16 V
Do Świdnicy przybyły siostry elżbietanki. Sprowadził je ksiądz Józef Graupe, proboszcz kościoła pw. św. Stanisława i św. Wacława. Elżbietanki zamieszkały w domu przy ul. Długiej 66, gdzie założyły szpital (na elewacji tego budynku znajduje się krzyż).
7 XI
Powstanie Towarzystwa Śpiewaczego prowadzącego chór mieszany (Fröhliche Harmonie), działającego w mieście przez wiele lat. Towarzystwo założył nauczyciel Julius Fröhlich.

1860
1 I
Świdnica otrzymuje połączenie telegraficzne (urządzenia znajdowały się w nieistniejącym już budynku zajazdu Stadt Berlin u zbiegu ul. Zamkowej z ul. Grodzką).
13 VI
Wielka powódź. Zalana część Dolnego Miasta, zniszczone groble, pola, ogrody, a także kładka na ul. Okrężnej. Duże straty.

1861
– Wybudowano nowy dworzec kolejowy (w tym miejscu obecnie dworzec Świdnica Miasto). Został on rozebrany na początku XX w.

1862
– Wspólnota browarna (Braukommune) zbyła 8000 beczek piwa.
– Założenie ul. Środkowej. Ulica ta powstała po wyburzeniu wielkiej hali targowej, w której od średniowiecza sprzedawano mięso.
– Odnowienie widowni teatru kosztem 1333 talarów.
– Świdnica liczyła razem z garnizonem 15 300 mieszkańców.

1863
26 VIII
Uruchomienie gazowni miejskiej (wybudowanej przez Wilhelma Kornhardta, dyrektora gazowni w Szczecinie) przy ul. Wrocławskiej. Rozpoczęto oświetlanie ulic i ważniejszych budynków latarniami gazowymi. 11 IX odbyło się pierwsze przedstawienie w Teatrze Miejskim przy nowym oświetleniu.

– Przy wznoszeniu gazowni miejskiej odnaleziono cmentarzysko ciałopalne ludności kultury łużyckiej.
– O. Bartsch założył przy ul. Kliczkowskiej zakład wyrobów skórzanych i pasów transmisyjnych. Po drugiej wojnie światowej w tym miejscu znajdowały się Dolnośląskie Zakłady Białoskórniczo-Rękawicznicze Renifer.
– Założenie miejskiej ochotniczej straży pożarnej. W 1867 r. liczyła ona 222 członków.

1864
– Uruchomienie mechanicznego tartaku w miejskim leśnictwie Lutomia.
– Nadbudowanie wieży wodnej z ok. 1600 r. (znajdowała się przy pl. Ludowym). Pierwotnie mechanizm podnoszący wodę na wyższy poziom był napędzany przez ludzi, którzy obracali koło w wieży wodnej (świadczenie to ponosili w ramach pańszczyzny mieszkańcy  wsi Pogorzała). W 1864 r. przy wieży wodnej zamontowano maszynę parową.
– W kazamatach wału głównego twierdzy (na odcinku pomiędzy Bramą Strzegomską i Kraszowicką) więziono jeńców duńskich. Było ich ponad czterystu. Kilku zmarłych pochowano na cmentarzu garnizonowym. Jeszcze w sierpniu 1946 r. było na nim zachowanych siedem grobów.
– W szpitalu miejskim przebywało średnio 31 podopiecznych. Z opieki nad ubogimi (żywienie) korzystało dziennie 89 osób. Roczne koszty utrzymania szpitala wynosiły 2200 tal., domu opieki 8025 tal. Rozwijała się przy tym ożywiona działalność filantropijna.
– W świdnickiej służbie zdrowia zatrudniano: 6 lekarzy cywilnych i 6 wojskowych, 1 położnika – chirurga, 3 felczerów i 6 akuszerek.

1865
18 X
Oddanie do użytku miejskiej szkoły ewangelickiej dla chłopców przy ul. Kościelnej 32 (od 1935 r. nosiła ona nazwę Hindenburgschule). Obecnie budynek ten jest siedzibą III Liceum Ogólnokształcącego.
– Willibald Seidel założył fabrykę kotłów (znajdowała się przy ul. Kotlarskiej 22). Wytwarzano w niej parniki do przygotowywania paszy dla bydła, pompy tłoczące, aparaturę dla cukrowni, browarów i gorzelni. Nie przetrwała do czasów najnowszych.
– Ksiądz proboszcz Hugo Simon z parafii pw. św. Stanisława i św. Wacława zakupił kościół i inne budynki po Krzyżowcach z Czerwoną Gwiazdą przy ul. Westerplatte.

1866
4 X
Z rozporządzenia rządu pruskiego Świdnica przestała być twierdzą i została ogłoszona „wolnym miastem”.
15 X
Uroczyste poświęcenie katolickiej szkoły ludowej dla chłopców przy ul. Różanej 6 (po II wojnie światowej mieściła się tam Szkoła Podstawowa nr 1).

– W Świdnicy urodził się artysta malarz Eugen Burkert (zm. w 1922 r. w Cieplicach Zdroju). Jego obrazy znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
– Garnizon świdnicki bierze udział w wojnie prusko-austriackiej. W związku z działaniami wojennymi postawiono w stan gotowości forty: Jawornicki, Ogrodowy i Witoszowski. Ponadto przed miastem usypano pięć szańców (przy drodze do Wrocławia, Dzierżoniowa, do Świebodzic i dwa przy drodze do Wałbrzycha). Do prac tych miasto musiało skierować 1000 osób.
– Epidemia cholery przyniesiona przez jeńców, jej ofiarą padło ok. 1100 osób (wg innych źródeł – 350). Nawrót epidemii jeszcze w r. 1867. U podstawy pomnika znajdującego się na cmentarzu garnizonowym widnieje napis informujący o pochowanych tam ofiarach zarazy.
– J. Hannig założył przy ul. Westerplatte Fabrykę Pieców i Cegieł Ogniotrwałych. W 1873 r. fabrykę tą przejął Karl Francisci. W 1904 r. nowymi właścicielami zakładu zostali Friedrich Mehlhorn i Moritz Weißenberg. Po drugiej wojnie światowej funkcjonowały tu Dolnośląskie Zakłady Magnezytowe.
– E. Januscheck założył w Kraszowicach browar przy dzisiejszej ul. Bystrzyckiej 24.
– Ludność Świdnicy liczyła 16 tys. osób.

1867
1 V
Początek likwidacji twierdzy – przy dużym aplauzie mieszkańców. Wapno spajające kamienne fortyfikacje było tak silne, że musiano je wysadzać przy użyciu prochu.

15 XI
W Świebodzicach urodził się Emil Krebs (zm. 31 III 1930 r. w Berlinie). Od 1870 r. wraz z rodzicami mieszkał w Opoczce k. Świdnicy. Był on uczniem świdnickiego gimnazjum (1880–1887). Krebs opanował perfekcyjnie 68 języków w słowie i piśmie, w tym też chiński.

– Do Świdnicy powracają jezuici. Ksiądz Hugo Simon przekazał im kościół pw. Św. Krzyża przy ul. Westerplatte oraz dawny budynek komandorii Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. W 1873 r. władze pruskie ponownie usunęły jezuitów ze Świdnicy.
– Kampania wyborcza do Reichstagu i ożywienie życia politycznego. Powstają nowe partie, w Świdnicy przeważają konserwatyści.
– Wybrukowanie granitowymi kostkami zachodniej strony Rynku (przed ratuszem powstał tzw. plac Defilad).
– W ciągu całego roku w ewangelickiej gminie Kościoła Pokoju ochrzczono 727 dzieci, 233 pary zawarły ślub, umarło 671 osób.

po 1867
– Rozbudowa Świdnicy związana z likwidacją fortyfikacji. Budowa nowych domów, ulic i placów, upiększanie miasta (promenady, parki, pomniki). Głównym inwestorem były władze Świdnicy.

1868
29 IX
Poświęcenie po remoncie kościoła pw. Św. Krzyża przy ul. Westerplatte (dawny kościół pw. św. Michała Archanioła).
18 X
Odsłonięcie na cmentarzu garnizonowym przy ul. Armii Krajowej obelisku dla upamiętnienia pruskich i austriackich żołnierzy, którzy zmarli z ran w świdnickim lazarecie po wojnie prusko-austriackiej w 1866 r.

– Powstała fabryka Främbs und Freundenberg. Została ona założona przez inż. Heinricha Främbsa oraz inż. Adolfa Freudenberga nad młynówką Kleczkowską, w miejscu gdzie niegdyś znajdował się młyn, a następnie manufaktura sukna. Początkowo w fabryce wytwarzano maszyny rolnicze, później zmieniono profil: produkowano pompy, prasy hydrauliczne, kotły, konstrukcje metalowe, urządzenia transmisyjne, maszyny parowe, odlewy, maszyny górnicze, wyposażenie kotłowni, urządzenia dla gorzelni i browarów oraz wyposażenie fabryk chemicznych. Po drugiej wojnie światowej z zakładu tego utworzono Świdnicką Fabrykę Urządzeń Przemysłowych.

1868–1869
– Firma organowa Schlag & Söne wybudowała przy ul. Kliczkowskiej 1 nowy zakład. Obecnie w tym miejscu znajduje się Fabryka Mebli Dolmeb.

1869
IV
Związek Mieszczański założył szkołę prac ręcznych dla ubogich dzieci. Uczono je m.in. sklejania toreb, oczyszczania roślin strączkowych, skubania wełny, robienia na drutach.
18 VII
W Świdnicy urodził się Wilhelm Schirrmann. Około 1909 r. ukazała się napisana przez niego książka Chronik der Stadt Schweidnitz (Kronika miasta Świdnicy). Schirrmann poległ podczas I wojny światowej 30 IX 1915 r.

– Po zniwelowaniu znajdujących się przed Bramą Witoszowską fortyfikacji powstał Wilhelmplatz (ob. pl. Grunwaldzki).
– Likwidacja fortyfikacji przed Bramą Kapturową i założenie obecnego pl. św. Małgorzaty (1869/1870).

1870
VIII
W związku z wojną prusko-francuską zorganizowano w Świdnicy pierwszy kurs dla pielęgniarek- wolontariuszek.
VIII–IX
Do Świdnicy przybywają transporty rannych, są oni lokowani w miejscowym lazarecie wojskowym. W połowie września szpital przyjął już ponad 700 żołnierzy.
3 IX
Miasto uroczyście świętowało zwycięstwo armii pruskiej pod Sedanem.

– Rozpoczęcie budowy nowej strzelnicy dla Bractwa Strzeleckiego (powstała na tzw. Wzgórzu Bolka). Budowę zakończono w 1872 r.
– Powstała fabryka kotłów i maszyn oraz odlewnia żeliwa Gustava Peiskerta i Augusta Rittnera u zbiegu ulic Wrocławskiej i Komunalnej. Był to niewielki zakład. Wytwarzano w nim m.in. urządzenia do browarów, gorzelni, rzeźni oraz maszyny parowe.
– Na brzegu Bystrzycy wywiercono próbne studnie dające około 36 000 stóp sześciennych wody na dobę (ok. 1000 metrów sześciennych). Woda ta pokrywała ponad połowę dziennego zapotrzebowania miasta. Zamierzano stworzyć sieć wodociągową.
– R. Schadeck założył fabrykę cygar (istniała jeszcze w 1892 r.).

1870/1871
– W Świdnicy internowano pod koniec 1870 r. wielu jeńców francuskich. Na początku 1871 r. liczba ich przekroczyła 2000. Z braku innych pomieszczeń rozmieszczono ich w arsenale oraz w stajniach i prowizorycznych barakach. Wśród jeńców wybuchły epidemie tyfusu plamistego i ospy, których ofiarą padli też liczni cywilni mieszkańcy miasta.

1871
6 VI
Na targ wełny przywieziono do Świdnicy 2000 cetnarów tego surowca. Wełnę kupowali przeważnie śląscy i nadreńscy fabrykanci.
18 VI
Miasto uroczyście świętowało zawarcie zwycięskiego pokoju z Francją.

– Ze wspólnych funduszy karczmarze świdniccy wybudowali browar parowy Braukommune pomiędzy pl. Grunwaldzkim i ul. Budowlaną (obecnie budynki: Klubu Bolko, Miejskiej Hali Targowej oraz obiekt przy ul. Budowlanej 3, gdzie mieściła się m.in. warzelnia).

– Śląsk wraz z Prusami wchodzi w skład II Rzeszy Niemieckiej. Obok wyborów do pruskiego Landtagu przeprowadzane są wybory do Reichstagu, czyli parlamentu Rzeszy.

1872
15 V
Oddano do użytku szpital ewangelicki Bethania przy ul. Saperów. Jego budowę rozpoczęto w 1871 r.
XII
Liczba uczniów w szkołach świdnickich: gimnazjum męskie – 363, średnia szkoła żeńska – 107, średnia żeńska niższego stopnia – 273, ludowa (elementarna) ewangelicka męska – 327, takaż żeńska – 489, męska elementarna katolicka – 360, elementarna żeńska klasztorna – 307, średnia klasztorna – 174. Razem 2400 osób. Wyraźna przewaga młodzieży żeńskiej – 1350 osób.

– Mimo szybkiego rozwoju budownictwa w mieście odczuwano brak mieszkań.
– W Świdnicy, prócz wojskowych, praktykowało 11 lekarzy cywilnych, w tym 2 chirurgów (specjalność leczenie ran).
– Po likwidacji kazamat fortecznych rozpoczęto budowę dzisiejszej ul. St. Żeromskiego na odcinku od ul. Kotlarskiej do dworca kolejowego.
– Powstała fabryka drutu, gwoździ i metalowych guzików. Zakład mieścił się przy ul. W. Łukasińskiego. Po II wojnie światowej zabudowania tej firmy znalazły się na terenie Fabryki Aparatury Pomiarowej Pafal. Założycielem zakładu był kupiec Besenroth, który w 1880 r. sprzedał go R. Conradowi. W następnych latach fabryka przeszła w ręce R. Troosta i E. Seustera. Ten ostatni został w końcu jej jedynym właścicielem. Zakład miał filię przy dzisiejszej ul. W. Sikorskiego 37. Te ostatnie były wykorzystywane po II wojnie światowej przez Państwowy Ośrodek Maszynowy w Świdnicy.
– Przy ul. Budowlanej powstała fabryka sprzętu gimnastycznego, sportowego oraz zabawek Hugo Roithnera. Wytwarzano w niej m.in. powrozy, lalki oraz meble dziecięce. W 1899 r. zakład przeniesiono do Kraszowic, gdzie przy ul. Bystrzyckiej 34 wybudowano dużą fabrykę. Wyroby tej firmy cieszyły się uznaniem w wielu krajach świata. Wyprodukowano w niej pierwszą w Niemczech rakietę tenisową (1890 r.). Obecnie teren zakładu zajmuje Diora Świdnica.
– Wynagrodzenie dzienne robotnika miejskiego wynosiło średnio 12 sr. gr, robotnicy  – 7 sr. gr.

1873
– Otwarto fabrykę pieców Augusta Hankego. Zakład znajdował się pomiędzy rzeką Bystrzycą i ulicami Okrężną i Westerplatte. Od 1895 r. jej właścicielami zostali P. Mertin oraz E. Tschersich. Obecnie w tym miejscu znajduje się parking.
– Z opieki lekarskiej w pierwszym roku istnienia szpitala ewangelickiego skorzystało 225 osób.
– Powstała fabryka maszyn H. Geislera (Heinrichshütte Schweidnitz). Zakład znajdował się u zbiegu ulic Wałbrzyskiej i B. Głowackiego. Według innych źródeł fabryka powstała w 1874 r. jako odlewnia żeliwa. Jej pierwszym właścicielem przez ok. 10 lat. był Thaler. W niektórych miejscach Świdnicy zachowały się żeliwne pokrywy studzienek kanalizacyjnych wytworzone w tej firmie.
– Wynagrodzenie podstawowe nauczyciela w mieście wynosiło 300 talarów. Ponadto wypłacano dodatki: mieszkaniowo – opałowy (mężczyźni 75 tal., kobiety 50 tal.), stażowy (mężczyźni od 75 tal., kobiety od 25 tal.) oraz za pracę w szkole średniej (100 tal.).
– Zaczyna wychodzić, początkowo jako organ sądów, czasopismo „Schweidnitzer Stadtblatt” obejmujące swym zasięgiem powiaty: świdnicki, wałbrzyski, strzegomski, dzierżoniowski i niemczański. Gazeta po paru przekształceniach wychodziła do 1934 r.

1874
V
Zakończenie budowy drewnianego mostu na Bystrzycy na trasie w kierunku Wrocławia, tzw. Styriusbrücke.
XI
Rozpisanie konkursu na prace przy budowie stacji pomp przy ul. Bokserskiej.
XII
Sprzedaż w celu rozbiórki budynków byłych wartowni przy bramach: Strzegomskiej, Piotrowej, Franciszkańskiej i Kraszowickiej.

– Rozpoczęcie wznoszenia szkoły dla dziewcząt przy dzisiejszym pl. Wojska Polskiego 3 (obecna Szkoła Podstawowa nr 315). Początkowo była to szkoła ewangelicka, a od 1903 r. – katolicka.
Budowę zakończono w 1875 r.
– Magistrat świdnicki rozpoczął gromadzenie dokumentów, artykułów i ilustracji związanych z historią miasta i twierdzy. W tym celu zwrócono się do mieszkańców ze specjalnym apelem.
– Ewangelicka rada parafialna planowała powiększenie cmentarza na pl. Pokoju o 6 morgów. Pomysł ten został skrytykowany na zebraniu rady miejskiej w 1881 r. i nie doszło do jego realizacji.
– Przy ul. Westerplatte, w dawnym budynku komandorii Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą, utworzono sierociniec. Był on prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi.

1875
1 I
Wprowadzenie nowej, jednolitej waluty: 1 reichsmarka = 100 fenigom. Markę wprowadzono już w roku 1871, ale do końca 1874 roku funkcjonował równolegle system walutowy stary i nowy.
21 I
Rada miejska obradowała na temat lokalizacji strzelnicy wojskowej.
7 III
W Świdnicy urodził się Georg Lebrecht (zm. w maju 1945 r.). Studiował on w akademii malarskiej w Stuttgarcie. W 1938 r. został profesorem. Był cenionym w pierwszej poł. XX w. twórcą. Malował m.in. pejzaże, sceny myśliwskie i batalistyczne. Współpracował też z wydawnictwami jako ilustrator książek, w tym ze świdnickim wydawnictwem L. Heege.
III
Ceny 1 kg mięsa: wieprzowina – 1,20 marki, wołowina i baranina – 1 marka, cielęcina – 80 fenigów.
1 XII
Według przeprowadzonego spisu w mieście znajdowało się 796 domów mieszkalnych i 30 będących siedzibą zakładów bądź instytucji. Liczba mieszkańców wynosiła 19 358 osób (wraz z wojskowymi mieszkającymi na prywatnych kwaterach).
XII
Uposażenie burmistrza wynosiło 7200 marek.

– Sprzedaż za 180 marek w celu rozbiórki kaplicy pw. św. Wawrzyńca przy Bramie Dolnej.

– Wydzielenie z ewangelickiej miejskiej siedmioklasowej szkoły – szkoły żeńskiej. Różny szczebel organizacyjny szkół ludowych, czyli elementarnych – od trzyklasowych (wieś) po siedmioklasowe (miasto).
– W parku przy ul. Armii Krajowej wybudowano belweder (obecnie zwany „wieżyczką”). Pas zieleni otaczający centrum Świdnicy założono z inicjatywy podpułkownika Riebla w miejscu fryderycjańskich fortyfikacji. Stąd belweder nosił nazwę Riebels-Höhe. W 1905 r. zbudowano przy nim fontannę.

1876
– Świdnicki proboszcz ksiądz Hugo Simon został skazany przez sąd w Dzierżoniowie (okres Kulturkampfu) na 7 miesięcy więzienia. Karę odbył w Ząbkowicach Śląskich. Simona aresztowano pod pretekstem, że bezprawnie przywłaszczył sobie prawa biskupie. Mianowicie udał się do jednej wsi, gdzie nakazał otworzyć kościelnemu kościół, z którego zabrał konsekrowane komunikanty z tabernakulum i polecił wylać na ziemię święcona wodę. Kościół ten w danej chwili nie miał proboszcza, lecz rząd przewidział na jego następcę księdza, który złożył przysięgę na wierność rządowi.

– Miasto poniosło duże straty w wyniku powodzi.
– Wybudowano stację pomp przy ul. Bokserskiej i wieżę ciśnień przy ul. Nauczycielskiej.
– Zbudowano bramę prowadzącą z pl. Małgorzaty na cmentarz na pl. Pokoju.
– Nowy gmach poczty na pl. Grunwaldzkim.
– Przy ewangelickiej szkole dla chłopców pr zy ul. Kościelnej 32 wybudowano pierwszą w mieście salę gimnastyczną (nazywano ją Jahnturnhalle).
– Powstała obecna ul. R . Traugutta.

1877
26 VIII
Oddano do użytku synagogę wg projektu architekta Edwina Opplera przy dzisiejszej al. Niepodległości, między pl. Wojska Polskiego i ul. Nauczycielską. Synagogę wybudował mistrz ciesielski Urban. W latach 80-tych XIX w. do świdnickiego okręgu (Synagogen Bezirk) należały powiaty: świdnicki, dzierżoniowski i strzegomski. Wiadomo, że świdniccy żydzi posiadali synagogę już co najmniej w 1869 r. (nie znana jest jej lokalizacja).
1 X
Ministerstwo Wyznań zamknęło przyklasztorne szkoły urszulanek. Zakon usunięto z miasta. Siostry zamieszkały w pobliżu Nachodu w Czechach. Budynki klasztorne przekazano na potrzeby szkolnictwa. Siostry wróciły do Świdnicy w 1888 r.

– Rozpoczęcie stopniowej likwidacji studni ulicznych w związku z rozbudową sieci wodociągowej.
– Th. Trautmann założył fabrykę rękawiczek.
– Żeńska ewangelicka szkoła średnia została przekształcona w wielowyznaniową.
– Usunięcie ze Świdnicy Zgromadzenia Sióstr św. Jadwigi. Siostry powróciły do miasta w 1890 r.
– Miasto przeznaczyło 90 000 marek na dalszą likwidację kazamat, zrównanie obwałowań i prace odwadniające.
– Otwarto prywatną katolicką średnią szkołę żeńską utrzymywaną wyłącznie przez rodziców. W pierwszym roku uczęszczało do niej tylko 25 uczennic.
– Pod względem zdrowotności Świdnica plasowała się w czołówce miast śląskich. Średnia zgonów wynosiła 32,6 na 1000 mieszkańców.
– Ochotnicza straż pożarna liczyła 208 członków aktywnych i 16 honorowych.

1877/1878
– Wybudowanie na terenie pofortecznym przy pl. Wojska Polskiego 2 nowych obiektów lazaretu wojskowego (z oddziałem zakaźnym i domem przedpogrzebowym). Obecnie w tym zespole mieści się Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Świdnickiej.

1878
– W rejonie Świdnicy pojawił się tyfus plamisty.

1879
II
Magistrat przeznaczył 7000 marek na zorganizowanie robót publicznych dla bezrobotnych.
7 III
Podczas spotkania w kamienicy Pod Złotą Koroną założono klub o nazwie Kapituła Bolka. Należeli do niej przedstawiciele różnych zawodów. Kapituła wydawała czasopismo pt. „Bolkonisches Schatzkaestlein”.

7 IX
Otwarcie pierwszego zakładu kształcenia nauczycieli, tzw. preparandy. Początkowo mieścił się on w budynkach należących wcześniej do ss. urszulanek.
1 X
Rozwiązanie szkoły przygotowującej do zawodu.

– Czesne w świdnickich szkołach średnich wynosiło: w klasach niższych – 12 marek dla świdniczan i 18 marek dla uczniów zamiejscowych, w wyższych – odpowiednio 24 marek i 48 marek.
– Lokale gastronomiczne w mieście mogły być czynne do godz. 24.00, a prowadzące wyszynk z obsługą damską do 22.00. W lokalach rozrywkowych wprowadzono ponadto podatek od tańca, od 0,5 do 1 marki.
– W Świdnicy powstała firma handlowa Oscara Goldmanna. Jej siedziba znajdowała się przy ul. Pułaskiego 20. Firma zajmowała się sprzedażą detaliczną i hurtową towarów kolonialnych oraz artykułów spożywczych.
– Bracia Crotogino założyli zakład produkujący narzędzia stolarskie. Zabudowania po tej firmie znajdują się do dnia dzisiejszego przy ul. Kliczkowskiej (w pobliżu tzw. Żelaznego Mostu) i są użytkowane jako domy mieszkalne.

1879–1881
– Budowa na terenie byłego fortu Witoszowskiego, przy dzisiejszej ul. Sprzymierzeńców, okręgowego schroniska dla ubogich. Mogło w nim zamieszkać 98 mężczyzn i 72 kobiety. Aktualnie znajduje się tu Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich (zabudowania po zachodniej stronie ulicy). Za obecnym cmentarzem przy al. Brzozowej, na tzw. Piaskowej względnie Letniej Górze, znajdował się ogród warzywny Zakładu Poprawczego.
– Założenie cmentarza dla pensjonariuszy domu poprawczego (część parku przy ul. Pionierów). Przy obecnej ul. R. Traugutta już w kon. XVIII w. powstał cmentarz katolicki.

1880
14 V
Władze miejskie wydały zarządzenie określające warunki zdrowotne miasta. Świdnicę podzielono na 8–10 obwodów sanitarnych w celu łatwiejszej kontroli, przewidziano też środki zaradcze. Rozpoczęto budowę kanalizacji miejskiej.
VI–VII
Kilkudniowa przerwa w pracy szkół ludowych (elementarnych) w związku z epidemią odry.
1 XII
Miasto liczyło 22 202 mieszkańców, w tym 13 329 ewangelików, 8447 katolików, 339 żydów, 46 dysydentów i 41 osób określających się jako bezwyznaniowe. Domów mieszkalnych było 856. Liczba mieszkańców wzrosła w ciągu 5 lat o 2320 osób, domów o 42.

– W gimnazjum męskim uczyło się 246 ewangelików, 64 katolików i 19 żydów, razem 329 uczniów.
– W parku przy ob. ul. W. Sikorskiego (w pobliżu ul. Wałowej) wybudowano fontannę. Została ona ufundowana przez świdnicką firmę J.G. Scheder sel. Sohn.
– Wyburzono kazamaty między Bramą Strzegomską i pl. Małgorzaty.
– Kosztem 14 200 marek przeprowadzono remont dużych organów w Kościele Pokoju.
– Powstała Akademia Śpiewacza (Singakademie) prowadzona przez kantora Kościoła Pokoju Gustawa Demnitza. Za cel postawiła sobie upowszechnianie dobrej muzyki i pieśni.

1881
1 IV
Wprowadzono nowe stawki wynagrodzeń dla urzędników miejskich i policji. Wynagrodzenie podstawowe wyższego urzędnika wynosiło 900–2700 marek. Co pięć lat przewidywano dodatek stażowy w wysokości 150 marek. Policjanci otrzymywali dodatek mundurowy w wysokości 100 marek rocznie.
VI
Zanotowano duży spadek cen na wełnę. Na jarmarku dominikańskim za cetnar wełny importowanej z kolonii płacono 155–165 marek, natomiast wiejskiej 135–150 marek.
27 X
W wyborach do Reichstagu najwięcej głosów uzyskali: kandydat konserwatystów von Kulmiz (5830) i ultramontanów – proboszcz Simon (4836).

– Budowa nowego więzienia przy dzisiejszej al. Niepodległości. Powstało ono w miejscu byłego kościoła dominikanów pw. Św. Krzyża rozebranego na początku XIX w. po sekularyzacji zakonów w 1810 r. Projektantem więzienia był wybitny polski architekt Zygmunt Gorgolewski. W więzieniu znajdowało się 156 pojedynczych cel (dla niebezpiecznych przestępców zlokalizowano je w piwnicach).
– Wybuch gazu w pomieszczeniach Miejskiej Kasy Oszczędności (Städtische Sparkasse) położonej na parterze budynku teatru spowodował straty w wysokości 2900 marek. Od tego momentu rozpoczyna się masowe ubezpieczanie wszystkich budynków w mieście.
– Ponieważ wzrastała liczba pensjonariuszy Zakładu Poprawczego przy ul. Sprzymierzeńców, po drugiej stronie ulicy wybudowano pięć baraków, stróżówkę i dwa domki studzienne. Całość otoczono murem o wysokości 2,5 m. Założenie to otrzymało nazwę Nowy Zakład.
– Z końcem roku na rachunku Miejskiej Kasy Oszczędności znajdowało się 1 608 782 marek.

1882
22 III
Rozpoczęcie budowy budynku loży masońskiej Pod Prawdziwą Zgodą (obecnie Dom Nauczyciela przy al. Niepodległości 14). Budowę zakończono w 1883 r.
1 VI
Przy ul. Ofiar Oświęcimskich 15 powstały Zakłady Terakoty, Majoliki i Fajansu. Zostały one założone przez Richarda Maxa Krausego. W zakładzie produkowano m.in. zastawy stołowe, kandelabry, wazony, żardyniery i figurki fajansowe. Jego wyroby cieszą się obecnie dużym uznaniem na rynku antykwarycznym.
27 VI
Przy ul. St. Żeromskiego 16 położono kamień węgielny pod budowę sierocińca Kaiserin-Augusta-Waisenstift. Prace prowadził mistrz murarski W. Krohe i mistrz ciesielski Knappe. W sierocińcu przebywały dzieci obojga płci wyznania katolickiego i ewangelickiego. Sierociniec poświęcono 11 VI 1883 r.

• 
  3 IX
  Ukazało się zarządzenie władz miejskich nakazujące zamykanie sklepów podczas nabożeństw. Początkowo miały być zamykane tylko wejścia frontowe, natomiast można było wchodzić do sklepów wejściem tylnym. Od 22 XI wprowadzono całkowity zakaz działalności handlowej.
  
  – Wpływy z podatków płaconych przez obywateli w skali rocznej: komunalny – 157 086 marek (7,29 marek na głowę), od nieruchomości – 32 493 marek, klasowy – 46 110 marek, dochodowy – 51 786 marek, przemysłowy – 24 789 marek.
  – Powstanie Spółdzielni Mleczarskiej (Molkerei Genossenschaft). Mleczarnia znajdowała się przy ul. Spacerowej 13.
  – Plaga myszy w związku z niezwykle łagodną zimą.
  – Otwarcie trzeciej apteki w mieście (przy ul. Długiej 45). Jej właścicielem był Gustaw Weber.
  
  od 1882
  – Wprowadzono stałe pensje dla duchownych przy równoczesnym opodatkowaniu dochodów z chrztów, ślubów i pogrzebów.
  
  1883
  1 I–V
  Stowarzyszenie Przeciw Żebractwu wydało dla 2077 osób 972 obiady, 721 kolacji oraz udzieliło 334 noclegów ze śniadaniami. Łączny koszt 393,50 marek.
  20 VI
  Powódź w mieście.
  25 VIII
  Powstało Stowarzyszenie Górskie (Gebirgs-Verein) stawiające sobie za cel popularyzowanie walorów turystyczno-krajoznawczych okolic miasta oraz organizowanie przyjemnego, zdrowego wypoczynku. W 1884 r. wzniosło ono na Chłopskiej Górze k. Bystrzycy Górnej belweder (punkt widokowy).
  
  – Budżet miasta przewidywał niezbędne wydatki w skali roku w wysokości 337 501 marek, natomiast dochody – 316 191 marek. Deficyt w kwocie 21 310 marek planowano pokryć w oparciu o środki zgromadzone w kasie miejskiej.
  – Uruchomiono ochronkę dla dzieci w prywatnym budynku przy ul. Rzeźniczej (dziś ul. Spółdzielcza).
  – Postawienie metalowego płotu wydzielającego plac przed kościołem pw. św. Stanisława i św. Wacława (zachowany do dnia dzisiejszego).
  Obchody 25 rocznicy objęcia opieką chorych i ubogich przez siostry elżbietanki.
  
  1884
  VI
  W gazecie „Kölner Zeitung” ukazała się wiadomość o planowanym nowym podziale administracyjnym Nadrenii, Prus Wschodnich i Śląska. Świdnica wg tej informacji miała stać się stolicą nowej rejencji.
  10 XII
  Wyświęcenie ochronki dla dzieci przy ul. 1 Maja.
  XII
  Pojawienie się w mieście fałszywych pieniędzy produkowanych przez szlifierza.
  
  – W Świdnicy istniało 51 rozmaitych stowarzyszeń.
  
  1885
  19 II
  Po raz pierwszy w mieście zabłysło światło elektryczne. Stało się to w liczącej 200 krosien tkalni mechanicznej Otto Rosenthala. Zakład dysponował własnym agregatem prądotwórczym.
• 15 X
• Wyświęcono nowo wybudowany gmach sądu na pl. Grunwaldzkim 14 (obecnie Sąd Okręgowy). Świdnicki Sąd Krajowy, odpowiednik dzisiejszego sądu okręgowego, obejmował swym zasięgiem ówczesne powiaty: świdnicki, wałbrzyski, strzegomski, dzierżoniowski i niemczański. Sąd Okręgowy znajdował się do tego czasu przy ul. Grodzkiej, zaś Sąd Krajowy w budynku stojącym na rogu ul. Bolesława Chrobrego i pl. św. Małgorzaty.
• 
  – Spis ludności wykazał liczbę 23 775 mieszkańców (łącznie z wojskowymi). Przyrost ludności był stały, ale wolniejszy niż w innych miastach śląskich.
  – Partia narodowych liberałów tworzy w Świdnicy swą stałą komórkę organizacyjną.
  
  1886
  21 VI
  Powódź w mieście.
  17 XI
  W Świdnicy urodził się Ferdinand Friedensburg. W 1911 r. został doktorem filozofii, po zakończeniu I wojny światowej pełnił wysokie funkcje administracyjne w Republice Weimarskiej. W okresie hitlerowskim więziono go jako przeciwnika partii nazistowskiej. W 1948 był nadburmistrzem Berlina. Zmarł 11 III 1972 r.
  22 XII
  Zespół pedagogiczny żeńskiej szkoły ludowej (elementarnej) po raz pierwszy zorganizował gwiazdkę dla 80 ubogich dzieci. Upominki pochodziły z darów społeczeństwa.
  
  – Z polecenia Duńskiego Ministerstwa Wojny na mogiłach żołnierzy duńskich pochowanych na cmentarzu garnizonowym umieszczono tablice nagrobne wykonane ze śląskiego marmuru.
  – Powiększenie terenu cmentarza żydowskiego przy ul. Esperantystów i wzniesienie domu przedpogrzebowego.
  – Powstanie fabryki mydła Lukaschika (znajdowała się ona u zbiegu ul.Wałbrzyskiej z ul. A. Mickiewicza). Zakład ten istniał jeszcze w 1939 r. pod nazwą Fritschenau G. & Sohn, Seifenfabrik.
  – Bracia Ruffert uruchomili przy dzisiejszej ul. Ofiar Oświęcimskich 13a zakład wytwarzający wyroby pasmanteryjne. Później firma znajdowała się w budynku przy ul. W. Sikorskiego 17.
  – Rzemieślnicza szkoła dokształcająca liczyła 65 uczniów kształcących się w 21 specjalnościach.
  – Wobec zagrożenia epidemią cholery miejska komisja sanitarna podjęła decyzję o budowie specjalnego baraku dla ewentualnych chorych w pobliżu szpitala Bethania.
  – Zajazd Zamek Kraszowice został zakupiony przez księdza Hugona Simona dla sióstr elżbietanek (Graue Schwestern) na dom wypoczynkowy.
  – Nauczyciel z Kraszowic Eduard Gröger wydał książkę przedstawiającą dane fizjograficzne, topograficzne i statystyczne oraz zawierającą krótki zarys historii powiatu świdnickiego.
  
  1886/87
  – Wpływy z czesnego w szkołach ludowych (elementarnych): ewangelicka męska – 2686,50 marek, ewangelicka żeńska – 4444,95 marek, katolicka męska – 2396,35 marek, katolicka żeńska – 2255,10 marek.
  
  1887
  – Trwały prace przy zakładaniu nowego cmentarza ewangelickiego po zachodniej stronie drogi Świdnica – Żarów. Do końca roku wybudowano mur, bramę wjazdową i dom przedpogrzebowy. Pierwsze pochówki miały miejsce w 1889 r.
  – W Świdnicy zaczęła się ukazywać (trzy razy w tygodniu) gazeta „Schweidnitzer Zeitung” (wydawali ją C. Boy i Pischke).
  – Natrafiono na cmentarzysko ciałopalne ludności kultury łużyckiej w pobliżu strzelnicy przy ulicy W. Sikorskiego (pomiędzy ul. Pogodną i strzelnicą).
  – Utworzenie fakultatywnej szkoły handlowej kształcącej stale 100–160 uczniów.
  – W Świdnicy wydawnictwo L. Heege rozpoczęło wydawać gazetę „Tägliche Rundschau”.
  
  1888
  5–7 IV
  Spadły i stopniały niespotykane masy śniegu, które wraz z zatorami lodowymi spowodowały wylew Bystrzycy i duże straty.
  IV
  Założenie cmentarza katolickiego w pobliżu dawnej fleszy Nowomłyńskiej. Dziś cmentarz przy al. Brzozowej.
  2 VII
  Burmistrzem Świdnicy został Rudolf Thiele.
  7 VII
  Podniesiono opłatę za miejsce na targowisku w czasie jarmarków z 10 fenigów za 1 m2 do 25 fenigów.
  1 X
  Powrót sióstr urszulanek. Ulokowane w klasztorze: preparanda i zimowa szkoła gospodarstwa wiejskiego musiały w związku z tym postarać się o nową lokalizację.
  1 X
  Podatek od przywożonego z zewnątrz piwa ustalono na 65 fenigów za 1 hl. Przywóz mógł mieć miejsce tylko w określonych godzinach: 8.00–11.00 i 15.00–18.00.
  XI
  Rolnicza zimowa szkoła dokształcająca otrzymuje własny budynek przy dzisiejszej ul. Jagiellońskiej 30.
  
  – Podjęto decyzję o budowie linii kolejowej ze Strzeblowa (obecnie Sobótka Zachodnia) do Świdnicy. Do Strzeblowa wcześniej doprowadzono linię z Wrocławia.
  – Ponowne otwarcie żeńskiej szkoły średniej w klasztorze Urszulanek. Wprowadzono obowiązkowe języki: francuski i angielski.
  – Dwudziestopięciolecie gazowni miejskiej. Dostarczała ona rocznie 100 mln stóp sześciennych gazu. Długość sieci ok. 10 km, 2000 odbiorców prywatnych i 290 publicznych.
  
  1889
  21 II
  Średnia szkoła prowadzona przez urszulanki miała w drugim roku pracy 182 uczennice, z tego 72 w internacie.
  VI
  Od połowy czerwca rozpoczęto pracę przy budowie rzeźni. Prowadzono je na parceli należącej do zajazdu Pod Zielonym Rakiem (dzisiaj karczma Zagłoba). Wykopaną ziemię przewożono na plac św. Małgorzaty. Poprzednio rzeźnia (tzw. Kuttelhof) znajdowała się przy fosie, pomiędzy Bramą Kraszowicką i Witoszowską.
  11 VII
  Magistrat zadecydował o zaciągnięciu pożyczki w wysokości miliona marek, gwarantowanej obligacjami miejskimi oprocentowanymi w stosunku 3,5. Przeznaczano: 350 tys. marek na budowę koszar; 50 tys. na budowę elementarnej katolickiej szkoły żeńskiej; 15 tys. na budowę żeńskiej szkoły ewangelickiej; 13 tys. na budowę nowego więzienia (wojskowego?); 200 tys. na budowę rzeźni; 15 tys. na rozbudowę ul. Ks. Bolka, 47 tys. na tereny zielone przy dzisiejszej ul. Niepodległości, wybrukowanie szeregu ulic oraz rozbudowę sieci kanalizacyjnej. Ostatecznie pożyczka wyniosła 650 tys. marek, resztę uzupełniono z podatków miejskich.
  9 VIII
  Przy ul. W. Łukasińskiego poświęcono nowy cmentarz ewangelicki.
  VIII
  W drugiej połowie sierpnia zbudowano fontannę na pl. Małgorzaty.
  
  – Preparanda przeniesiona z klasztoru Urszulanek do nowo zbudowanego budynku przy ul. Armii Krajowej 1. W szkole tej krótko uczył słynny powieściopisarz niemiecki Paul Keller (ur. 6 VII 1873 r. w Milikowicach k. Świdnicy).