W 1452 r. król Władysław Pogrobowiec na prośbę Rady Miejskiej Świdnicy nadał miastu herb. Był to pierwszy przywilej herbowy w jego dziejach. Świdnica otrzymało do wyboru dwa warianty (opis dla patrzącego na wprost):
– dwie nachylone ku sobie tarcze herbowe (na lewej wizerunek dzika, na prawej wizerunek gryfa, całość nakryta wspólną koroną. Pomiędzy tarczami anioł, pod nimi taśma z datą 1452,
– w czteropolowej tarczy umieszczono na górnych polach: koronę (lewe pole), gryfa (prawe pole) oraz na dolnych polach: dzika (lewe pole), koronę (prawe pole).
Kolorystykę herbu określono następująco: złote korony na czarnym tle, czerwony gryf oraz czarny dzik na srebrnym (białym) polu.
W przywileju tym uwzględniono symbole używane dotychczas na pieczęciach Rady Miejskiej – gryfa (pierwszy odcisk pieczęci znany z 1280 r.) i ławników – dzika (pierwszy odcisk pieczęci znany z 1335 r.).
Nadanie Świdnicy w 1452 r. przywileju herbowego, w którym uwzględniono gryfa – symbol używany przez Radę Miejską oraz dzika – symbol używany przez ławników, było z pewnością kompromisem godzącym Radę Miejską i ławników.
Początkowo miasto używało pierwszego wariantu herbu, jednak od 1501 r. zaczęto używać wersji czteropolowej, która z czasem stała się jedyną.
Herb czteropolowy używano do 1966 r., kiedy to uchwałą Miejskiej Rady Narodowej w Świdnicy zmieniono go i nadano miastu nowy, jednopolowy – czerwony gryf na srebrnym (białym) polu. Odrzucono przy tym kilkusetletnią tradycję.
W dniu 28.01.1999 r. uchwałą Rady Miejskiej Świdnicy powrócono do herbu czteropolowego, jednakże nie jest on wiernym odwzorowaniem herbu z 1452 r.
Symbolika herbu
Gryf w średniowieczu był popularnym symbolem przedstawiającym połączenie natury boskiej i ludzkiej w Chrystusie. Lew był symbolem ziemskiej, zaś orzeł boskiej natury. Uważano też, że gryf łączył w sobie cechy lwa (m.in. czujność i siłę) oraz orła (m.in. szybkości).
Dzik jest symbolem siły, szlachetności i surowości, być może pojawił się na pieczęci ławników w związku z niezrozumieniem przez Niemców słowiańskiej nazwy Świdnica i kojarzeniem jej ze świnią.
Korona oznacza m.in. władzę seniora, zwycięstwo i odwagę, jest symbolem najwyższej władzy i zaszczytów.
Również barwy posiadają określone znaczenie w heraldyce
Kolor złoty oznacza m.in. szlachetność, szczodrość, wielkość.
Kolor czarny oznacza m.in. rozwagę, mądrość, męstwo, stałość, siłę, był też symbolem wzniosłości.
Kolor biały jest symbolem m.in. doskonałości, świętości, chwały, wieczności i czystości.
Kolor czerwony jest symbolem m.in. energii, odwagi, radości, twórczości i przywództwa.
Flaga miejska
Do zakończenia drugiej wojny światowej w Świdnicy używano flagi miejskiej. Miała ona barwy biało – czerwone i posiadała dwa warianty: w układzie pionowym kolor czerwony był po lewej stronie, biały po prawej a w układzie poziomym kolor biały był u góry a czerwony u dołu.